سبک معماری بیزانس

معماری بیزانس با تأسیس پایتخت امپراتوری توسط کنستانتینوس اول بر کرانه ی تنگه ی بوسفوروس آغاز شد . این شهر که بعد ها به نام

کنستانتینوپولیس ) قسطنطنیه ( وسپس به نام استانبول خوا نده شد ،مکانی شد برای گردهمآیی جمع کثیری از هنرمندان شرق و غرب که حاصل

هنرشان را در کلیساها وبناهایی می توان مشاهده کرد که به نام سبک بیزانس شناخته شدند . ) مشتق از بوزانتیون که نام یونانی این منطقه ی

جغرافیایی بود . (. بسیاری از این هنرمندان از شهر رم به ا ین مکان آورده شدند . هنر غالب درا بتدای بنای این شهر هنر مسیحی بود که در

واقع چیزی نبود جز همان هنر رومی : هنر کلاسیک امپراتوری روم

این هنر هر چند مسیحی بود اما از همان عناصر ما قبل مسیحی پاگان استفاده می کرد : مجسمه ی امپراتوران همچون دوران ما قبل مسیحی در

میادین نصب می شد ؛ موزاییکهای کفپوش کاربرد فراوان داشتند ؛ عاج و فولاد هر دو همچون دوران کلاسیک رومی استفاده می شدند

. نبشی و سر در یونانی جای خودشان را به آرک (طاقی ) دادند و گنبد ها و مجسمه ها بیشتر وضعیت تزئینی یافتند و کمتر به شکل بهنجار وپذیرفته ساخته می شدند

پایتخت جدید کنستانتینوس به دقت بنا شد و ساختمانهای عمومی ، خیابانهایی با طاق ضربی و دیوار و باروهای پرشکوهی داشت و علاوه بر اینها یک قصر امپراتوری هم داشت که نمای خیره کننده ای هم دارا بوده است

بناهای مذهبی به دو شکل عمده ساخته می شدند ، باسیلیکا ( بازیلیک ) که سازه ای طولی بود و کلیسا که سازه ای بود متمرکز .

 باسیلیکا سه جناح داشت که برای گردهمایی و برپایی قداس بنا می شد ؛ آن دیگری مدور ، چهارگوش و گاه هشت گوش بود و بیشتر برای آیین کفن و دفن مؤمنان مسیحی و ختم و یادبود آنان به کار می آمد هم باسیلیکا و هم کلیسا در عرصه های وسیع ساخته می شدند . از ترکیب باسیلیکا و کلیسای مدور بود که کلیسای شاخص دورا ن بیزانس که سرنمون معماری این دوران به شمار می آید پا به عرصه ی وجود گذاشت .

نخستین کلیسای استانبول که کلیسای حضرت یحیا نام داشت و اکنون به مسجد اهل سنت بدل شده ، نشان می دهد که از روزگار بنای
آن یعنی حدود سال ۴۶۰ میلادی معماری بسیار پیشرفته تری داشته است . این کلیسای بیزانسی در واقع یک باسیلیکاست که یک محراب شرقی
و سه جناح دارد ، اما پلان آن را که نگاه کنید بیشتر به یک سازه ی متمرکز شبیه است زیرا تقریباً مربع کامل است و با باسیلیکاهای بلند معمول و مرسوم رومی تفاوت دارد

امپراتور یوستینیانوس چند کلیسای بزرگ ساخت : کلیسای سرکیس مقدس ( سرگیوس )؛ کلیسای ایرانه ی قدیس ، یک باسیلیکای مسقف با دو گنبد در دو سطح مختلف ، کلیسای حواریون که پلان آن صلیبی شکل است و در تقاطع این صلیب فرضی گنبدی دارد و گنبدهای دیگری روی چهار بازوی صلیب و سرانجام و از همه مشهور تر کلیسای ایاصوفیه که امروز مسجد است وایده ی باسیلیکای طولی و سازه ی متمرکز درآن به کاملترین صورت ترکیب و ادغام شده است . در کلیسای سرکیس
مقدس که قاعده ی مثمن دارد مشکلی از بابت تبدیل پلان گوشه دار به دایره جهت قرارگیری گنبد آن وجود ندارد : یک رف یا طاقی درهر گوشه ی یک مربع کافی است آن را به مثمن تبدیل کند و گنبد با کمترین مشکلی روی آن قرار خواهد گرفت .راه دوم استفاده از یک عنصر معماری است موسوم به پاندانس که درگوشه ی مربع قرار می گیرد و اضلاع متعامد مثلث آن منطبق بر قوسهای طاقی می شوند و وزن گنبد وقاعده ی کروی دهانه ی گنبد را هم تحمل می کنند .

بناهای مذهبی که می‌توان آنها را جزو این گروه قرار داد عموماً ویژگی‌های نخستین خود را از دست داده‌اند. این طرح نشان بر وجود کارآیی دو محور اصلی عمود بر یکدیگر (یکی طولی و تعیین کننده و دیگری عرضی و فرعی) نیست، این گروه ترکیبی از دو پلان محوری و مرکزی است. از جمله کلیسای معروف با این سبک «ایا صوفیه» در شهر «استانبول» می‌باشد که در حقیقت یکی از شاهکارهای معماری بیزانس است کلیسای ایاصوفیه با سبک ترکیبی پلان محوری و مرکزی در زمان فرمانروایی ژوستی نین در استانبول بین سال‌های ۵۳۷-۵۳۲ میلادی یعنی نیمه اول قرن ششم بنا گردید. کلیسای اولیه در شورش سال ۵۳۲ که نیمی از ساختمان‌های شهر قسطنطنیه نیز نابود گردید، ویران شد. بلافاصله یوستینیانوس به معماران دستور داد که آن را با طرحی با شکوه‌تر دوباره بر پا سازند. این کلیسا با سرعتی فوق‌العاده در عرض پنج سال ساخته شد. نام دیگر آن «هاگیا صوفیا» یا «حکمت مقدس» می‌باشد. معماران برجسته آن «آنتیموس ترالسی» و «اسیدروس میلو توسی» می‌باشند

ابعاد آن ۹۱ × ۷۲ مترمربع و قطر گنبدش ۳۱ متر و ارتفاع آن از سطح زمین ۵۶ متر می‌باشد. پس از پیروزی‌های عثمانی در نیمه قرن ۵ میلادی چهار مناره رفیع و پشت بند عظیم به آن اضافه شد و آنرا تبدیل به مساجد گرداند که در قرن ۲۰میلادی تبدیل به موزه گردید. دو طرف گنبد دارای دو نیم گنبداست که فضای مربعی زیرصحن را به حالت بیضی در آورده است

گنبد روی چهارتاق قوس متصل به چهار جرز در ۴ گوشه مربع مرکزی متصل شده و بار سقف را به زمین منتقل می‌کند و دیوارهای زیر تاقها حمال بار و وزن بنا نمی‌باشند. چهل پنجره زیر گنبد، نوری فراوان و زیبا به داخل فضا بخشیده است. از آنجا که مردم در دوران بیزانس توجهی چندان به کاخ‌ها نداشتند بیشتر آثار معماری این دوره را کلیساها و بناهای مذهبی تشکیل داده‌اند

پلان باسیلیکایی که شباهتی زیاد به باسیلیکای رومی دارد. باسیلیکا نوعاً تالاری طویل با سقف چوبی بودکه ورودی بنای آن در یکی از اضلاع بلند آن قرار می‌گرفت و در انتهای آن دو شاه‌نشین به صورت قرینه ساخته می‌شدند

محور طولی که مدخل ورودی را به محراب کلیسا متصل می‌کند با یک یا دو ردیف دالان سر پوشیدهٔ فرعی فرا گرفته شده است و معمولاً قسمت فوقانی همین محور به اتاق‌ها و دهلیزهایی منتهی می‌گردد. تفاوت اصلی این پلان با «باسیلیکا» وجود محور عرضی ثانوی است که عمود بر محور طولی می‌باشد

پلان مرکزی از پلان‌های بارز و مشخص بیزانس می‌باشد که تاکید بر نقطه مرکزی دارد، اگرچه منشاء آن را می‌توان در روم دید، لیک این سبک در این دوره به مرحله تکامل رسیده است. محراب به عنوان قطب نما با تمام شکوه و زیبایی، روی به فضایی مرکزی دارد و مومنان را در مقابل خود می ایستاند از نمونه بارز این کلیساها: کلیسای «سان ویتاله» در راونا، «سن گویگوری» و «سانتا سر جیوس» و «باکوس» در استانبول

ضوابط طراحی آشپزخانه

سب

آشپزخانه به سبب داشتن لوازم زیاد و ضروری و همچنین به سبب آنکه اغلب یک سوم زمانی که در منزل هستیم را در آشپز خانه میگذرانیم ، طراحی صحیح ، کارآمد و زیبا در این بخش ضرروی میباشد که البته قوانین و ضوابط طراحی آشپزخانه بسیار اهمیت دارد.

در ابتدا لازم است مثلث کار را شرح دهیم .اساسا طراحی آشپزخانه به منظور سازماندهی وسایلی مانند: اجاق گاز، یخچال و فریزر ،لباس شویی،سینک و یک محل جهت پخت و پز است. این نقاط در کنار یکدیگر یک مثلث تعریف میکنند که به آن مثلث عملکرد میگویند . بطور ایدآل مثلث عملکرد از بخش های ۳.۶۵ سانتی متری تا ۶.۷ سانتی متری تشکیل شده است. این طرح بندی با استفاده از مثلث عملکرد برای تعریف بهترین حالت ممکن برای فضا است

اگر بخواهیم انواع اشکال آشپزخانه را شرح دهیم میتوانیم از یک خط شروع کرده و بعد با تمام اشکال منتظم و حتی غیر منتظم آشپزخانه ترسیم کنیم ولی در نهایت باید قانون مثلث کار را رعایت کنیم .

منطقه شستشو عمدتا برای قرار گیری یک سینک ظرف شویی دو قلو ، ماشین ظرف شویی و ماشین لباسشویی کاربرد دارد هنگام قرار گیری سینک ضروری است که سطل آشغال در نزدیکی آن وجود داشته باشد و جهت جلوگیری از بهم ریختگی در بالا فضایی برای قرار گیری ظروف در نظر گرفته شود

منطقه نگهداری شامل محل قرارگیری یخچال و فریزر است این فضا باید مناسب با اندازه یخچال و فریزر در نظر گرفته شود و همان طور که در بالا اشاره کردیم نباید منطقه پخت پز را در سمت منطقه نگهداری قرار داشته باشد

منطقه پخت و پز محل قرار گیری اجاق گاز ، ماکروفر است دقت داشته در این منطقه باید ظروف مورد نیز برای آشپزی در دسترس و نزدیک محل قرار داشته باشند. سیستم تهویه مناسب مانند انواع هود نیز باید در نظرگرفته شود. برای دسترسی و پخت آسان غذا حداقل نزدیک به ۸۰ سانت فضا به عنوان راه رو نیاز است .در رابطه با جای اجاق گاز در آشپزخانه باید بگوییم : بین اجاق گاز تا سایر لوازم آشپزخانه فضایی استاندارد روی صفحه کابینت مورد نیاز است. این فضا به شما اجازه میدهد تا در حین کار ابزار و لوازم مورد نیاز را در نزدیکی آن قرار دهید یا قابلمه و ظروف سرو را در کنار محل پخت آن قرار داده و بدون شلوغ کردن دیگر فضاها غذای آماده را درون ظرف سرو بکشید. این فضای خالی استاندارد حداقل ۴۰ سانتی متر از طرفین گاز در نظر گرفته می‌شود. دراین فضای خالی نباید محل دایمی چیدن وسایل اضافه و برقی شود تا در حین کار با انبوه وسایل دست و پا گیر مواجه نشوید و به خاطر بخار آب و روغن پاشیده شده روی آن ها مرتبا در حال تمیزکاری اضافی نباشید.

بهتر است کابینتی برای نگهداری ظروف آشپزی در نزدیکی اجاق گاز وجود داشته باشد تا به راحتی به قابلمه و تابه های مود نیاز در حین کار دسترسی داشته باشید . محل قرار گیری ادویه جات و سایر مواد مصرفی نیز باید در محلی دور تر از حرارت اجاق در نظرگرفته شود زیرا حرارت بر کیفیت مواد تاثیر گذار است و در برخی مواردموجب تغییر طعم و رنگ آن ها می شود .اگر برای محل قرار گیری اجاق گاز مدل جزیره را مد نظر دارید باید دقت کنید که لبه پشتی گاز از لبه خارجی صفحه کابینت باید حداقل ۲۳ سانتی متر فاصله داشته باشد تا برای افرادی که به تماشای آشپزی شما هستند خطری به وجود نیاید

ارتفاع کابینت زمینی ۹۰ سانتی متر و عمق آن را ۵۰ سانتی متر و عرض آن را ۶۰ سانتی در نظر میگیرند. بین کابینت هوایی تا روی کابینت زمینی نیز یک فاصله ۶۰ سانتی متری در نظر گرفته میشود.ابعاد کابینت هوایی ارتفاع ۷۰ سانتی متر و عمق ۳۰ سانت میباشد

برای بیش‌ترین استفاده از آشپزخانه ابعاد و اندازه‌های وسایل موجود در آن بسیار مهم هستند. عرض یک یخچال معمولی معمولا کم‌تر از 92 سانتی‌متر است. معمولا مشکل در عمق یخچال است. در سال‌های اخیر تولیدکنندگان یخچال‌هایی تولید کرده‌اند که عمق نسبتا زیادی دارند. البته هم‌چنان یخچال‌هایی با عمق کم در بازار وجود دارند.
سعی کنید هنگام طراحی آشپزخانه محل قرارگیری یخچال 76 سانتی‌متر عمق داشته باشد تا بتوانید از آشپزخانه خود به راحتی استفاده کنید. هنگام خرید یخچال به جهت بازشدن در آن نیز دقت کنید، چون ممکن است در آشپزخانه شما مانعی برای بازشدن در یخچال وجود داشته باشد.

 کابینت‌های فوقانی آشپزخانه معمولا 46 سانتی‌متر بالاتر از پیش‌خان قرار می‌گیرند و خودشان 76 تا 106 سانتی‌متر ارتفاع دارند. بنابراین کابینت‌های فوقانی 178 تا 203 سانتی‌متر از سطح زمین بالاتر هستند. برای دسترسی به کابینت‌های که 207 سانتی‌متر بالاتر از سطح زمین هستند نیار به نردبان است و کابینت‌هایی که 243 سانتی‌متر بالاتر از سطح زمین هستند کاربردی ندارند. البته از این کابینت‌ها می‌توان برای نگهداری از وسایل کم‌مصرف استفاده کرد
ابعاد استاندارد کابینت‌های تحتانی 61 سانتی‌متر عمق و 92 سانتی‌متر ارتفاع است. به طور کلی به مرور زمان قد انسان‌ها بلندتر شده و به همین دلیل ارتفاع کابینت‌ها به 97 سانتی‌متر رسیده است

اندازه مهم دیگری که باید به آن توجه کرد عرض جزیره هاست.عرض جزیره های درون آشپزخانه باید 107 سانتی‌متر و یا نهایتا 122سانتی‌متر باشد.

راهروهای کاری، جایی است که افراد در آشپزخانه می‌ایستند تا کار کنند، درحالی‌که راهروهای عبور برای کاربران و ساکنین در اطراف آشپزخانه است. اگرچه اندازه ایده ال بسته به فضا و طراحی ال شکل ، یو شکل و یا موازی می‌تواند متفاوت باشد، عرض راهرو یا عرض پیشخوان آشپزخانه باید حداقل ۱٫۰۶ متر باشد، درحالی‌که راه‌های عبور باید به‌اندازه‌ای ۰٫۹ متر باشد.این یکی از اصول طراحی آشپزخانه می باشد که باید برای راحتی افراد رعایت شود

انواع بتن و بتن در ساختار های نوین

بتن معمولی ؛ این بتن از آب ، سیمان ئ سنگ دانه تشکیل میشود . زمان گیرش این نوع بتن به نسبت میزان رطوب هوا و عیار سیمان بین 30 تا 90 دقیقه متغییر است .مقاومت این بتن بین 10 تا 40 مگا پاسکال است .  سر جمع حدود 90 روز به طول می انجامد تا قریب بر 90 درصد مقاومت حاصل شود .

بتن با مقاومت بالا ؛ با کاهش نسبت آب به سیمان تا حدود 0.35 و یا کمتر ساخته میشود . مقاومت فشاری در آن معمولا بیش از 6000پوند بر اینچ مربع است . برای جلوگیری از تشکیل کریستال های هیدروکسید کلسیم آزاد ، میکروسیلیس در سیمان اضافه میشود . به علت کم بودن میزان آب بتن کارایی بتن پایین می آید کهخ به سبب جبران این خسارت به بتن روان کننده افزوده میشود . در ضمن سنگدانه های این بتن باید با دقت بیشتری انتخاب شوند .

بتن با عملکرد بالا ؛این بتن دارای استحکام ،کارایی و دوام بالا است. جایگذاری این بتن آسان است. بتن با کارایی بالا بدون تفکیک فشرده می شود. گیرش و مقاوم شدن آن سریع است. این نوع بتن دارای خواص مکانیکی بلند مدت، نفوذپذیری، تراکم، گرمای هیدراتاسیون، سختی، ثبات حجم و دوام طولانی در محیط های دارای شرایط سخت است.

بتن سبک هوا دار ؛ یکی از بزرگترین دستاوردها در زمینه فن آوری بتن توسعه بتن هوادار است. این نوع بتن در جایی استفاده می شود که در معرض خطر عمل انجماد و ذوب باشد. این نوع بتن با افزودن مواد افزودنی بتن ( مواد افزودنی هوادار) بوجود می آید. این نوع بتن هزینه کمی را نیز برای انرژی در بر خواهد داشت. بتن هوادار در برابر رطوبت ، سرما ، گرما ، سروصدا و صوت عایق است ،  در برابر آتش سوزی و حریق ، مقاوم تر از سایر انواع بتن است ، به دلیل وزن کم در این بتن ، بار مرده کم میشود ، جذب و دفع مناسب آب ، بریدن و کوبیدن میخ در این نوع بتن به راحتی انجام می شود ، در هنگام خشک شدن ، این نمونه بتن سبک دارای انقباض مطلوبی است و مقاوم آن در برابر یخ زدگی

بتن سبک ؛ سنگ دانه های استفاده شده در بتن سبک نسبت به بتن سنگین ، دارای وزن کمتری هستند. چگالی این بتن 240 تا 1850 kg/m³ است و مقاومت بتن سبک بین 7 تا 40 مگاپاسکال متفاوت است. سنگ دانه های سبک عبارتند از ؛ مواد طبیعی مانند سنگ های آتشفشان ، درمان حرارتی مواد خام طبیعی مانند خاک رس، تخته سنگ و یا شیل با عنوان لیکا ، تولید از طریق کارخانجات صنعتی مانند fly ash (خاکستر بادی) با عنوان لیتاگ و  پردازش محصولات صنعتی مانند FBA و خاکستر

بتن پاشیده (شاتکریت)؛ بتن شاتکریت (بتن پاشیده) از هوای فشرده برای پاشیدن بتن بر روی یک قاب و یا ساختار استفاده می کند. شاتکریت ملات و یا معمولا انتقال بتن از طریق یک شلنگ با سرعتی بالا بر روی یک سطح از قبل تعیین شده است

بتن متخلخل یا نفوذ پذیر ؛ بتن متخلخل شامل شبکه ای از سوراخ ها و حفره ها است که اجازه می دهد آب و یا هوا از بتن عبور کند. بتن نفوذپذیر، ترکیبی از دانه های مخصوص با درجه بندی درشت، سیمان، آب است

بتن فشرده غلتکی ؛ تن فشرده غلتکی معمولا برای سنگ فرش های بتنی استفاده می شود.  امکان ساخت سدهای بتنی غلتکی نیز وجود دارد.

بتن خودترمیم شونده

بتن متریالی بسیار مقاوم است که از آن برای ساخت سازه های مختلف استفاده می شود. این ماده از استحکام و مقاومت بسیار بالایی برخوردار است و یک متریال بسیار مهم در ساخت و ساز به شمار می آید. بتن ماده ای است که از ترکیب سیمان و سایر مواد افزودنی حاصل می شود و پس از خشک شدن ماده ای سخت و مقاوم ایجاد می کند. ترک، بزرگترین عیب بتن محسوب می شود. یک ترک کوچک در سازه های آبی مانند مخازن آب و بدنه سدها، می تواند فاجعه بار باشد. یا حداقل هزینه های گزافی را برای تعمیر سازه به بار بیاورد. سالانه بیش 6 میلیارد یورو فقط در اروپا صرف تعمیر و نگه داری سازه های بتنی می شود. بتن خودترمیم شونده از گسترش ترک خوردگی ممانعت نموده و ترک ها را بازسازی و پر می نماید. این بتن با افزودن مواد ترمیم کننده به بتن معمولی تولید می شود و عمر بسیار بالایی دارد. عامل اصلی ترمیم ترک های بتن وجود کپسول های سیلیکات سدیم در ساختار بتن است. ترکیب سیلیکات سدیم با بتن آن را قادر می سازد تا آسیب های خود را ترمیم نماید. بتن خود ترمیم شونده نوعی بتن حاوی باکتری است که به صورت خودکار ترک های خود را توسط باکتری ها پر می کند. در واقع نوعی باکتری با نام باسیلوس و مواد غذایی آن ها به بتن اضافه می شود. تا قبل از اینکه بتن ترک بخورد، باکتری ها و مواد خوراکی آن ها تا 200 سال می توانند بدون تغییر در بتن باقی بمانند. اما به محض اینکه ترک کوچکی در بتن ایجاد شود، اکسیژن و رطوبت وارد بتن شده و باکتری ها شروع به فعالیت می کنند. باکتری ها، اکسیژن و مواد غذایی را مصرف کرده و سنگ آهک تولید می کنند. سنگ آهک ترک ایجاد شده را پر کرده و آب بندی می نماید. با استفاده از بتن خود ترمیم شونده، 50 درصد از هزینه های تعمیر و نگه داری سازه های بتنی به ویژه سازه های آبی کاسته می شود.

بتن اسفنجی

بتن اسفنجی یک مخلوط سنگدانه درشت ( شن ) ، سیمان ، آب و ماسه به میزان اندک ( و گاهی اوقات بدون ماسه ) است. در ساختار این بتن %25 – 15 ( از لحاظ حجم ) فضای خالی وجود دارد و این امر‌ موجب عبور آب از داخل این بتن می‌شود.

در بتن اسفنجی از آب نسبت به دیگر انواع بتن کمتر استفاده می‌شود و این مسأله باعث شده تا پس از ساختن مخلوط بتن اسفنجی آب آن به سرعت تبخیر شده و مخلوط بتن اسفنجی در مدت یک ساعت کاملا” از آب تخلیه خواهد شد.

نصب بتن اسفنجی شامل 4 مرحله اساسی است ، مخلوط کردن در بتن اسفنجی ، جاگذاری کردن ( گماردن، قراردادن ) در نصب بتن

اسفنجی ، تراکم و فشرده سازی ( کوبیدن ) در نصب بتن اسفنجی ، عمل آوردن بتن  اسفنجی

زیر سازی بتن اسفنجی و زمین زیرین بتن اسفنجی نباید کاملاً غیر قابل نفوذ باشد و باید حداقل اندکی خاک و زیر سازی آن نفوذ پذیری داشته باشد. در مناطق ماسه‌ای هم بتن اسفنجی مستقیماً بالای ماسه گذاشته می‌شود.همچنین باید به این موضوع اشاره کرد که یخ‌زدن آب در داخل بتن اسفنجی مشکلی ایجاد نمی‌کند، زیرا آزمایش‌هایی صورت گرفته که در آن بتن اسفنجی را به مدت بیش از 15 سال در آب و هوای سرد گذاشته و آب باران و برف پس از ورود به داخل بتن یخ می‌زد. کاربرد موفق بتن اسفنجی در این مناطق این مساله را حل نموده است و مشکلی در به کار بردن این بتن در این مناطق وجود ندارد. بتن اسفنجی معمولا” بعه دو نوع گازی و کفی تقسیم میشود . بتن اسفنجی را بتن پوک و متخلخل نیز می نامند و در برخی منابع بتن Cellular نام دارد . اغلب بتن های اسفنجی گازی و بتن اسفنجی کفی غیر سازه ای هستند اما برخی بتن های اسفنجی گازی از قابلیت سازه ای شدن و حتی مسلح شدن برخوردار می باشند .

مزایای زیست محیطی بتن اسفنجی عبارتند از : جلوگیری از بروز آب گرفتگی در معابر و مکان‌ها به هنگام بارندگی با استفاده از بتن اسفنجی ،

جلوگیری از آلوده شدن آب بارندگی‌ها با استفاده از بتن اسفنجی ، بتن اسفنجی مناسب برای پر کردن ذخایر آب زیرزمینی ، در نقاط سرد که ماندن برف و باران روی زمین (بعد از بارش) منجر به سردتر شدن آن مناطق می‌شود می‌توان با استفاده از بتن اسفنجی آب باران و برف را به داخل زمین هدایت کرد و از سردتر شدن آن ناحیه با استفاده از بتن اسفنجی جلوگیری کرد ،همچنین می‌توان از بتن اسفنجی در مکان‌هایی که نیاز به زمین خشک است استفاده کرد مثلاً در زیر سازی چمن‌های استادیوم‌های فوتبال. ، همچنین در مناطق سردسیر، بدلیل عبور آب از بتن اسفنجی از یخ زدگی سطح معابر و در نتیجه ایجاد خطر جلوگیری می‌کند که شهرداری‌های محترم می‌توانند از بتن اسفنجی در پیاده‌رو سازی‌ها و محوطه سازی پارک‌ها، پارکینگ‌ها و معابری که مشکل آبگیری دارند استفاده نمایند ، ایجاد مناظری زیبا به هنگام بارندگی، زیرا با وجود بتن اسفنجی دیگر هنگام بارندگی آب گرفتگی وجود ندارد.

 بتن شفاف یا شیشه ای ( لیترکان litracon  )

 بتن عبور دهنده نور، امروزه به عنوان یک متریال ساختمانی جدید با قابلیت استفاده بالا مطرح است. این متریال ترکیبی از فیبر های نوری و ذرات بتن است و می تواند به عنوان بلوک ها و یا پانل های پیش ساخته ساختمانی مورد استفاده قرار گیرد. فیبر ها بخاطر اندازه کوچکشان با بتن مخلوط شده و ترکیبی از یک متریال دانه بندی شده را تشکیل می دهند. به این ترتیب نتیجه کار صرفا ترکیب دو متریال شیشه و بتن نیست، بلکه یک متریال جدید سوم که از لحاظ ساختار درونی و همچنین سطوح بیرونی کامل همگن است، به دست می آید.

فیبر های شیشه باعث نفوذ نور به داخل بلوک ها می شوند. جالب تریت حالت این پدیده نمایش سایه ها در وجه مقابل ضلع نور خورده است. همچنین رنگ نوری که از پشت این بتن دیده می شود ثابت است به عنوان مثال اگر نور سبز به پشت بلوک بتابد در جلوی آن سایه ها سبز دیده می شوند. هزاران فیبر شیشه ای نوری به صورت موازی کنار هم بین دو وجه اصلی بلوک بتنی قرار می گیرند. نسبت فیبر ها بسیار کم و حدود 4 درصد کل میزان بلوک ها است. علاوه بر این فیبر ها بخاطر اندازه کوچکشان با بتن مخلوط شده و تبدیل به یک جزء ساختاری می شوند بنابر این سطح بیرونی بتن همگن و یکنواخت باقی می ماند. در تئوری، ساختار یک دیوار ساخته شده با بتن عبور دهنده نور، می تواند تا چند متر ضخامت داشته باشد زیرا فیبر ها تا 20متر بدون از دست دادن نور عمل می کنند و در دیواری با این ضخامت باز هم عبور نور وجود دارد.

دیوار: به عنوان متداول ترین حالت ممکن این بلوک می تواند در ساختن دیوارها مورد استفاده قرار گیرد. به این ترتیب هر دو سمت و همچنین ضخامت این متریال جدید قابل مشاهده خواهد بود. بنابر این سنگینی و استحکام بتن به عنوان ماده اصلی « لایتراکان» محسوس تر می شود و در عین حال کنتراست بین نور و ماده شدید تر می شود. این متریال می تواند برای دیوارهای داخلی و خارجی مورد استفاده قرار گیرد و استحکام سطح در این مورد بسیار مهم است. اگر نور خورشید به ساختار این دیوار می تابد قرار گیری غربی یا شرقی توصیه می شود تا اشعه آفتاب در حال طلوع یا غروب با زاویه کم به فیبر های نوری برسد و شدت عبور نور بیشتر شود. بخاطر استحکام زیاد این ماده می توان از آن برای ساختن دیوار های باربر هم استفاده کرد. در صورت نیاز، مصلح کردن این متریال نیز ممکن است همچنین انواع دارای عایق حرارتی آن نیز در دست تولید است.

پوشش کف: یکی از جذاب ترین کاربرد ها، استفاده از «لایتراکان» در پوشش کف ها و درخشش آن از پایین است. در طول روز این یک کفپوش از جنس بتن معمولی به نظر می رسد و در هنگام غروب آفتاب بلوک های کف در رنگهای منعکس شده از نور غروب شروع به درخشش می کنند.

طراحی داخلی: همچنین از این نوع بتن عبور دهنده نور می توان برای روکش دیوار ها در طراحی داخلی استفاده کرد به صورتی که از پشت نور پردازی شده باشند و می توان از نور های رنگی متنوع برای ایجاد حس فضایی مورد نظر استفاده کرد.

کاربرد در هنر: بتن ترانسپارانت برای مدتها به عنوان یک آرزو برای معماران و طراحان مطرح بود و با تولید لایتراکان این آرزو به تحقق پیوست. کنتراست موجود در پشت متریال تجربه شگفت آوری را برای مدت طولانی در ذهن بیننده ایجاد می کند. در واقع با نوعی برخورد سورئالیستی محتوای درون در ارتباط با محیط پیرامون قرار می گیرد و به این ترتیب بسیاری از هنرمندان تمایل به استفاده از این متریال در کارهای خود دارند. به طور کلی با پیشرفت های تکنولوژیکی و ارائه خلاقیت طراحان و مجسمه سازان با ابزار های مختلف، پتانسیل و قابلیت بتن توسط هنرمندان گوناگون در تمام جهان مورد استفاده قرار گرفته است.

بتن رومی

از دیگر مصالح ساختمانی که می توان در ساخت و ساز موزد استفاده قرار داد، بتن رومی می باشد. بتن رومی در مقایسه با بتن مدرن سبک تر و در عین حال مقاوم تر می باشد. تفاوت این بتن با بتن مدرن عدم استفاده از پرتلند در آن می باشد. این بتن از عمر طولانی تری نیز برخوردار می باشد.

ساباط در معماری کهن ایران

معماری تاريخی جنبۀ تاريخی دارد و منسوب به تاريخ است و اصطلاح تاریخ بار زمان خاص دارد . معماری قديمی به بعد زمان توجه میشود معماری بومی : به سرزمین و ناحیه ای خاص تعلق دارد و لغت بوم بار مکانی  دارد . معماری با هویت عنوان دیگریست بر معماری سنتی  که در واقع معماری قابل شناسایی تعریف میشود چراکه سابقه ای از آن موجود است عنوان دیگر این نوع معماری معماری خودی اس .. معمار با معنی یا معنی دار دارای قصد یا هدف در آن جاریست و به آن شکل گیری آن معنا بخشیده باشد .

در یک جمع بندی کوتاه میتوان گفت معماری به چهار عامل ؛ زمان ، مکان ، فرهنگ و معنای خاص بستگی دارد .

در این بخش میخواهیم انواع ساباط ها بر اساس فرم و نحوه قرار گیری را شرح دهیم که تاثیر بسزایی بر معماری کهن ایرانی داشته است .

ساباط ها برروی کوچه ها یا معابر مسقف روش مناسبی برای تعدیل و کنترل نور آفتاب می باشد همچنین به دلیل ایجاد اختلاف دمای محیط بیرون با دمای محیط داخل باعث ایجاد کوران وجابجایی هوا گردیده که درمناطق گرم، گرم و مرطوب بسیار ازلحاظ اقلیمی مناسب بوده است.

ساباط ها یک فضای مکث شهری هستند که مردم را در برابر گرما و سرما محافظت می کنند وامنیت محلات و شهرها را تامین می نمایند. سیمای شهر را یک پارچه کرده و مقاومت بناها را افزایش میدهند . پوشش رهگذر، بالایی که زیر آن راه بود، راهگذاری میان در خانه که از آن جا از خانه ای به خانه ی دیگر عبور کنند . دالان ، راهروی سرپوشیده ، سایه گاه ، سقفی که در زیر آن معبر ورود به خانه و سرا می باشد .

ساباط به کلیه بناهایی که به منظورآسودن به پا میشده چه در شهر و چه در بیرون از شهرمیباشد گفته میشود  . به طور کلی ساباط در زبان فارسی دارای ریشه ای کهن است . جزء اول آن سا به معنای آسایش و باط نمودار ساختمان ، آبادی و عمارت است . در ساباط هایی که سقف مسطح دارند، از تیرهای چوبی و حصیر برای نگهداری وزن سقف استفاده میشد و دو دیواری که در امتداد کوچه بود، نقش دیوارهای حمال یا باربر را ایفا میکرد. اما ساباط هایی که طاق داشت، با توجه به مسائل استاتیکی به خوبی میتوانست وزن سقف را هرچقدر هم کم سنگین بود، به ستونها، دیوارها و سپس به زمین منتقل کند . آجرچینی این سقفها هم ا غلب به صورت رومی انجام میشد . بسیاری از ساباط ها فقط بار سقف خود را تحمل میکردند و احتمالاً مسیری بوده اند که خانه های دوطرف کوچه را به هم پیوند میدادند، اما بعضی ساباط ها روی سقفشان کاربری مسکونی داشته اند که معمولاً اتاقی با یک یا دو در بازشو و دارای چشماندازی مناسب به کوچه بوده است .عمده ترین دلیل ساخت ساباط ها، زاویه تابش عمود و مستقیم نور آفتاب خصوصا در فصول گرم سال در این مناطق ذکر شده و همچنین وجود معضل بادهای موسمی دارای گرد و غبار شنهای ریز کویر می باشند که توسط ساباط خنثی میشوند .ساباط ها گونه ای از سایبان های ثابت محسوب میشوند که در تمام فصول سال ثابت هستند. از این رو کارایی آنها از نظر ایجاد سایه و نقطه آسایش به تغییرات روزانه و سالانه موقعیت خورشید بستگی دارد.

ویژگی های ساباط ها :

تنظیم شرایط محیطی و فراهم نمودن شرایط آسایش : ساباط ها بر روی فضاها و گذرهای شهری با ایجاد سایه ها و تحمل پذیری، انسان را در برابر شرایط محیطی و اقلیم گرم و خشک منطقه ارتقا میدهد و کوران هوا ایجاد میکنند

نقش سازه ای: ساباط ها پایداری در ساختمان های محیطی و اجزای فضایی بلوکهای طرفین ایجاد میکنند. بین دو خانه در معبر به عنوان پشت بندعمل میکنند و مقاومت بنا را در برابر هر گونه نیروی افقی حاصل از زلزله و باد و … افزایش میدهد.

به علت محرمیت و درون گرایی خانه های ایرانی، دیوارهای محیطی مرتفع ساخته میشدند اما به دلیل صرفه جویی در مصالح عموما جداره های بناهای تاریخی کم عرض و باریک طراحی میشدند ، در نتیجه نیروهای جانبی مضاعف میشدند ، ساباط کمک میکند که ضخامت کم دیوارهای آجری تا میزان قابل توجهی جبران شود و نیروهای رانشی حاصل از تاقها و تویزه های عناصر فضایی پشت دیوار محیطی خانه را خنثی میکند

همجواری محله ای: گاهی برای کنار هم قرارگیری ملک ها و محلات از ساباط استفاده میشده است .

ایجاد حس همسایگی: آن بخش از فضاهای شهری که از احداث ساباط ایجاد میشده به دلیل محوریت، مسقف بودن و اختلاف ارتفاع با فضای کلی

گذرگاهی به مرکزی برای تجمع ساکنان محله و یا فضای ورودی به یک یا چند خانه تبدیل میشده است .

حضوری سمبلیک: گاهی برای تعریف فضای ورودی از ساباط استفاده میشده و برای معرفی بنا به فضای شهری کوه نشان دهنده سمبلیک بودن آن است . شوک فضایی و ایجاد مکث در فضا ، خصوصی تر کردن حریم در بعضی از بناها

فرم شناسی ساباط های ایرانی براساس نوع پوشش به ترتیب زیر است .

پوشش های منفرد که شامل ؛ لنگه های چند گانه (این نوع پوشش ها به صورت تویزه هایی چندگانه در گذرهای شهری هستند که به صورت پشتبند برای اجزای طرفین خود عمل می کنند و نیز ریتمی ازنور و سایه را در گذر ایجاد میکنند) ، لنگه های تکی (جنبه سازه ای داشته و به صورت پشت بند عمل میکنند) ، نیم لنگه و لنگه های با قوس تیزه دار ومازه دار.

پوشش های پیوسته ؛ ساباط های پوشیده با تاق آهنگ ، ساباط های پوشیده با تاق کجاوه و ساباط های اتاقک دار

ساباط ها از لحاظ مکانی هم تقسیم بندی میشوند ؛ ساباط در ابتدای ، وسط و انتها گذر که هر یک ویژگی و تعریف خود را دارند برای مثال ساباط در ابتدای گذر تعریف کننده آن گذر است ولیکن در انتهای گذر پیش ورودی و محرمیت ساختمان انتهای گذر است .

در نتیجه میتوان به اهمیت ساباط در معماری پی برد امروزه از ساباط بیشتر جهت زیبایی یا اتصال دو نقطه همجوار استفاده میشود چرا که مسائلی سازه ای و غیره جور دیگری حل میشوند . اما باز هم از محبوبیت ساباط ها کم نمیکند .

منابع 

پیرنیا، محمد کریم. سبک شناسی معماری ایرانی، تهران 

غیاثی ، خشایار ، کامران کسمایی ، حدیثه ، مقاله ، گونه شناسی فرمی سابات در اقلیم گرم و خشک ایران 

َ

تاریخچه هتل و طراحی هتل

هتل در طول تاریخ

ریشه کلمات هتل ، هوتل یا هاست به الهه ی هستیها باز میگردد . قسمتی ار اقامت گاه های گذشته که حس دعوت کنندگثی و خوش آمدگویی را القا میکرد زئوس مرکز خانه بود که در مکان دایره شکلی در مگارن باز ( حیاط داخلی ) که آتشی هم در آن وجود داشت . این تاریخچه میتواند نشان دهنده این موضوع باشد که پیشینه ی کهن واژه هتل به یونان باستان باز میگردد ولیکن خود عنوان هتل فرانسویست . در ژآپن مهمانچذیر ها به نام ریوکان وجود داست که به علت های امنیتی واقع در شهر بودند و در مصر و چین و سرزمینهای بین النهرین ، چادر ها و سرپناه های ثابتی در محدوده کهخ ها فقط برای مسافران اشراف و سفیران وجود داست و باقی افراد اجازه سفر نداشتند .

برای تمایز نمای بناهای عمومی هتل از بناهای اطراف و همچنین ارتقا کیفی آنها ، سعی شد نما به سبک کلاسیسیزم باشد . اصل کلاسیسیزم ، اصل تقارن در دکوراسیون خارجی و ایجاد  توازن نظم و ترتیب و انسجام و خلوص سبک کلاسیسیزم سمبول حرکت به سوی آزادی ، برابری و تساوی حقوقد و اجتماعی بود در حالی که کاخ ها و قصر های تیره و تار نماد عقب ماندگی و ساختمان های سفید با ستون های بلند خیره کننده نشان قدرت طبقه متوسط جامعه بود .

از لحاظ طبقه بندی ظرفیت و درجه بندی هتل ها باید چنین گفت که هتل ها مجهز قاعدتا در مرکز شهر واقع شده اند . اما بنا به نیاز مسافران و ارزان تر بودن و گستردگی زمین ها هتل های مجهزی در حاشیه شهر ها پدید آمدند . تعریف هتل ها از یک ستاره تا پنج ستاره متغییر است . هتل هایی که تعداد  اتاق هایشان بعضا به 1000 عدد میرسد و علاوه بر فضا های خصوصی دارای استخر پوشیده و باز ، سونا ، جکوزی ، سالن بدنسازی و ماساز ، سالن های کنفرانس ، تله کنفرانس ، اتاق های ملاقات خصوصی ، خدمات ارتباط تلفنی ، سینما ، اینترنت و .. دارا هستند به نسبت درجه بالاتری دارند و همان طور که خدمات ها تنزل میابد و به سرویس بهداشتی عمومی و 10 تخت در یک اتاق میرسد درجه آن کاهش میابد .

طراح هتل در ابتدا باید از ریزه کای های صنعت توریسم و هتل سازی آگاه باشد . انواع هتل های وابسته به گردشگر شامل ، هتل بوتبک ، هتلهای کوچک که طراحی و اجرا مبلمان در آن ها بالاترین استاندارد هارا دارد ، در واقع به کارگیری اشیا و مبلمان منحصر به فرد از ضروریات این هتل هاست . هتل مدرن در نیویورک از نمونه های آن است که در مدرنیسم از آرت دکو تا پاپ آرت را در برمیگیرد .  هتل هنر یا هتل موزه ، که در این هتل زیبایی شناسی و بهره وری هنری مقدم بر هر چیز است . هتل آتلیه بر روی دریا ایتالیا از نمونه های اولیه این نوع هتل است . هتل موضوعی ، نوعی از هتل است که از نظر معماری و مبلمان یک مفهوم شناخته شده است و اغلب یک دوره خاص هنری ، یک مکان ویژه یا یک واقعه تاریخی را بازسازی میکند . در این هتل ها افراد تجربه ای شبیه به بازی کردن در یک فیلم یا صحنه آرایی را میکنند . هتل پلی روکو در برایتن یکی از نمونه های این هتل است . هتل دهکده هتل هایی هستند با مجموعه ویلا ها به صورت منفرد در کشورهایی که در مرمت پیشگامند و شرکت های سرمایه گذار دهکده های خالی از سکنه را میخرند .

از لحاظ کیفیت هتل ها به سه گروه تقسیم بندی میشوندد ، هتل های اقتصادی برای افرادی با بودجه محدود ، هتل های تجاری و هتل های لوکس با معماری خاص و تزئینات گاه اغراق آمیز

انواع هتل ها از لحاظ کاربری و وسعت ، هتل های زنجیره ای ، هتل آپارتمان ، هتل اقامتگاه ، هتل فرودگاهی ، هتل خاص یا غیر متعارف ( هتل درختی ) هتل هلی کپسولی در ژاپن ( برای اقامت های چند ساعته ) هتل های بومی و متلها .

هتل ها از لحاظ جایگاه قرارگیری ، به هتل های شهری و ییلاقی تفریحی تقسیم میشوند .

نکات مهم در طراحی هتل

در وهله ی نخست مسیر حرکت مهمانان، وسایل و کارکنان باید جدا باشد ، به ازای هر اتاق ۶ متر مربع فضای راهرو به عرض ۱٫۰۵ تا ۱٫۰۵ متر لازم است ، زباله ها باید در فضایی مسقف )برای محدود کردن سرو صدا در شب( با ارتفاع سقف ۴٫۳۰ متر
انباشته شود ، بخش سرایداری هر طبقه در امتداد راهروهای منتهی به اتاق مهمانان سازمان دهی می شود ، برای افزایش بازده بهتر است مسیرهای بین آشپزخانه – تحویل غذا – رستوران تا حد امکان کوتاه
باشد ، که خدمات مربوط به آماده سازی غذا و نوشیدنی در هتل سه نوع می باشد ، اول رستورانها و بوفه های شامل فضاهای ضیافت که به آشپزخانه ی ماهواره ای شکل نزدیک هر
رستوارن و اتاق ضیافت نیاز دارد و بخش های پذیرایی در اتاق مهمانان هر طبقه وجود دارد ، دوم یک یا دو رستوران و اتاق عملکردی که به یک آشپزخانه نیاز دارد تا بتواند مستقیم ا رستورانها و
اتاقها را سرویس دهد و سوم حداقل امکانات پذیرایی در هتل، ولی مجهز به رستورانهای جداگانه باشد . در هتل ها ممکن است دستگاههای فروش سکه ای یا اغذیه فروشی های شخصی نیز وجود داشته
باشد .طراحی آشپزخانه در ۴ مرحله انجام می پذیرد ، مرحله نخست آماده کردن طرحی شامل تمام فضاهای اصلی مورد نیاز ، مرحله دوم تعیین حداقل و حداکثر تعداد کارکنان لازم برای هر قسمت ، مرحله سوم مشخص کردن تجهیزات و لوازم لازم برای هر قسمت و مرحله آخر تخصیص فضاها است . در آشپزخانه های هتلهای متوسط به ازای هر صندلی سطحی برابر یک متر مربع فضا نیاز است. این
اندازه برای هتل های مجلل به ۱٫۲ متر مربع می رسد . خدمات رخت شویی هتل ها به سه طریق می باشد ، اول کرایه ملحفه یا قرارداد با رخت شویی های بیرون از هتل ، دوم یک بخش مرکزی که در داخل هتل و توسط بخش های آن انجام می شود و سوم رخت شوی خانه در همان مجموعه و ساختمان که توسط هتل اداره می شود . اتاقها بنا به اندازه می توانند شامل فضای نشیمن با صندلی – تلویزیون – میز کار – یخچال – میز
برای قراردادن کیف باشند . تخت دوقولو 100 در 200 سانتی متر ، تخت دو نفره 150 در 200 ، تخت دونفره بزرگ 165 در 200 و تخت دو نفره بسیار بزرگ 200 در 200 میباشد . حداقل فضای مورد نیاز برای اتاقها ، اتاق یک تخته 4.5 در 4.10 و اتاق دو تخته 4.5 در 4.5 میباشد که به آنها فضایی به ابعاد 2.50 در 3.80 به منظور سرویس بهداشتی و حمام افزوده میشود . زیر بنای هر طبقه برای فضاهای اداری-مدیریتی و دبیرخانه 1% الی 2% ، فضاهای مراقبت و تعمیر 4% الی 7% ، فضاهای خدماتی مانند آشپزخانه-اتاقهای کارکنان-انبارها 9% الی 14 % ، فضاهای اوقات فراغت- ورزش- فروشگاهها 2% الی 10% ، اتاقها–توالت ها–دوشها و حمامها–راهروها و سرویسهای طبقات 50% الی 60 % ، اتاقهای عمومی – فضای پذیرش-سالنها و سرسراها 4% الی 7% ، فضاهای پذیرایی-رستورانها و بوفه ها-فضای مهمانان 4% الی 8% ، فضای ضیافت شامل اتاق سخنرانی و جلسات 4% الی 12% میباشد . 

تسهیلاتی که باید برای معلولین در نظر گرفته شود ، این تسهیلات باید حداقل یک درصد تا دو درصد اتاقها و ترجیح ا در طبقه همکف منظور گردد ، شیبه های 20% ، راهرو ها به عرض 910 میلیمتر ،درها به عرض 815 میلیمتر به صورت تمام باز ،سرسراها 465 میلیمتر عریضتر از در ، در کمد ها به صورت کشویی ، قفسه ها به ارتفاع 1.37 متر ، حمام ها با فضای باز اصلی 1.02 متر و عرض 2.70 متر ، میز توالت به ارتفاع 860 میلیمتر که فضای لازم برای زانوها 600 میلیمتر و ارتفاع آینه از کف1 متر ،کلید ها در ارتفاع 1.2 متر ، تختها به ارتفاع 450-500 متر ، فاصله تخت و مبل 910 میلیمتر ، اتاقهای استاندارد به عرض 3.60 متر ، پنجره ها نیز تا حد امکان باید پایین باشد. میله ها و  دست آویزها باید به دیوارهای حمام ها و توالت ها زده شود .

نور در معماری

معماری و نور به همان اندازه به یکدیگر وابسته اند که جسم و روح. یکی برای زنده بودن و دیگری برای حضور مادی در این جهان به دیگری نیاز دارد و آن هنگام که نور بر جسم فضا جاری می شود هردو جهان مرئی  وجود پیدا میکنند .

در معماری گذشته برای ایجاد نور و سایه از اختلاف سطح در دیواره های خارجی بهره میبردند .

معمار نور بی نهایت خورشید را در ظاهر به جلوه ای ظریف )که البته همان باطن بینهایت را در نهاد خود دارد( ، تبدیل کرده است و زیبایی آن را با نمودهای مختلف چه به صورت ظاهری و نمادین و چه در نمایشی معناگرا در عناصر معماری خود ارائه داده است.ازجمله آن،در صورتی نمادین میتوان به نمایش نقوش و رنگ های شیشه های رنگین در حوض و داخل بنا و در بعد مفهومی و معنایی آن میتوان به وارد کردن اشعه ای از نور در تاریکی مطلق که جلوه ای از حضور حق را ارائه می دهد، نام برد.

معماران ایرانی به طور غریزی یا آگاهانه از این اصول ساده و طبیعی پیروی میکرده اند ؛ نورپردازی دینامیک ، نور متغیر به لحاظ کمیت ، جهت تابش و رنگ ،موضوع کار آنان بوده است.انواع کاربندیها)تزئینات هندسی گنبدها( ساختارهایی بوده اند که وظیفه عمده آنها جذب نور و انعکاس آن به صدها شکل و ایجاد سایه روشنهای متنوع و جذاب بوده است.در بازار ها ارتباط با زمان از طریق ستونهای نوری ، که از روزنه گنبدها به داخل می تابیده و مرتباً در هرجهت حرکت میکرده ، تامین میشده است .مشبکها،معرقها و پنجره های چوبی مزین به شیشه های رنگی با ترکیب بندی هندسی،روشهای مختلف حالت بخشیدن به نور بوده اند؛نوری که در ارتباط با  فضای معماری  بوده و سلسله مراتب  معینی را از تاریکی پدید آورده است . بنابراین  با نگاهی به آثار معماری به جا مانده می بینیم که معماران ایرانی از گذشته دور به اهمیت نور در معماری پی برده و روشهای هوشمندانه ای را برای استفاده از نور در ساختمان ابداع کرده اند.

از نور در معماری به چند صورت می توان بهره گرفت : انعکاس نور ، شکست نور. یکی از عمده ترین نقش های مقرنس و کاربندی در معماری  خاصیت شکست نور است . تضاد نور و سایه تضاد شدید درسطوح و فضاهای تاریک و روشن( میتواند در بهره گرفتن از نور در معماری معناگرا موثر باشد.

طبق گفته ی بیرکهوف : زیبایی نتیجه ی دو صفت متضاد است که هردو به یک اندازه ضروری است . تضاد در واقع همان چیزیست که تفاوتها را بوجود میاورد و تمایزها را می پذیرد.

از نظر سهروردی و باقی اشراقیون ، جهان عبارت است از درجاتی از نور و ظلمت که در واقع فقدان نور است و اجسام تا آنجا که به جنبه ی مادی آنها مربوط میشود چیزی جز ظلمت یا حجابی نیست که مانع نفوذ نور در آنها میشود

لائوتسو: دیدن در تاریکی روشنایی است .

تادئو آندو : نور به تنهایی روشنایی نمی بخشد.باید تاریکی باشد تا نور ، نور شود و با جلال و قدرت بدرخشد.تاریکی ، که تلالو نور را برمی افروزد و قدرت نور را آشکارمیکند ، ذاتاً بخشی از نور است .

ابن هیثم زیبایی را تعامل پیچیده بین بیست و دو عامل تعریف میکند : نور ، سایه ، فاصله ، مکان ، سختی ، شکا ، اندازه ، جدایی ، تداوم ، تعداد، حرکت ، سکون ، زبری ، نرمی ، شفافیت ، کدورت ، سایه ، تاریکی ، زیبایی ، زشتی ، همانندی و نا همانندی .

عوامل مهم در زیباشناسی و به عبارتی مبانی آن عبارتند از : گرافیک )فرم،رنگ،نور(،انسجام،خلاقیت،حس آرامش،آسایش و هویت

نور زیبایی می آفریند و زیبایی های دیگر را نیز می نمایاند و خود نیز زیبایی محض است. وجودش شرط ضروری زیبایی است که اگر در جای مناسب ظاهر شود هر زیبا را زیباتر میکند.زیبایی معماری بیش از هرچیز از نور مساعد مدد میگیرد .فضا در معماری همان فشردن و پیراستن قدرت نور است.

لوکوربوزبه : معماری بازی هنرمندانه ی دقیق و خیره کننده ی مجموعه ای از اجسام ساخته شده در زیر نور است . چشمهای ما برای این آفریده شده اند که فرم ها را زیر نور ببینیم  این سایه روشن ها هستند که فرم ها را در مقابل ما برهنه میسازند. مکعب،مخروط،کره،استوانه و هرم اولین فرمهایی هستند که نورآنها را به ما عرضه میکند. تصاویر آنها ناب ، ملموس و صریح هستند. به همین دلیل است که این ها صور زیبا، زیباترین صورانند همه کس، از کودک گرفته تا وحشی و ما بعد الطبیعهدان با این مطلب موافق است. این امر به ماهیت هنرهای تجسمی مربوط میشود .

آواز نور طبیعی در بنای معماری ، می تواند از حد معمول رساتر)بلندتر( ، دلنشین تر و جذابتر باشد و محتوای اطلاعات یک میدان دید را دگرگون کند ، تا جایی که احساس مخاطبین را برانگیزد و تجربیات بصری را تحت تاثیر قرار دهد.نور و سایه در طراحی معماری می توانند بعنوان ابزاری در جهت رساندن پیام های بصری استفاده شوند؛ چرا که عناصرمولد زیبایی را در ذات خود حمل میکنند، و زیبایی، خود سرشار از پیام های بصری است.برای ایجاد زیبایی بصری باید معماری و اجزای بنا را بر رفتارهای نوری همچون : انعکاس ، شکست ، تجزیه ، انتشار و  جذب نور سازگار کرد. حضور و غیاب تلألوها و سایه روشن ها از خصوصیات بصری هستند که روزهای آفتابی را جذاب و روزهای ابری را در نگاه بیننده ، کسل کننده می سازند.

 

پروژه ویلایی ، طراحی شهرک سون Seven

عنوان پروژه :شهرک ویلایی سون

  توضیحات : طراحی و قطعه بندی  110 واحد ویلایی در زمین به مساحت  110000 متر مربع ؛  شامل طراحی و محوطه سازی ، طراحی مشاعات و مجموعه ورزشی داخل شهرک ، طراحی پلان ، طراحی داخلی و طراحی خارجی ویلاهای شهرک مذکور در 3 تیپ مختلف

موقعیت پروژه : کردان

طراح : گروه معماری آساک

شماره تماس : 71797

پروژه دفتر آقای رحیمی طراحی دفتر اداری

عنوان پروژه : دفتر اداری

توضیحات : طراحی داخلی مدرن دفتر اداری به مساحت 200 متر مربع

موقعیت پروژه :تهران پارس

کارفرا: جناب آقای رحیمی

طراح : گروه معماری آساک

شماره تماس : 71797

پروژه عباس آباد ، طراحی ویلا مسکونی

عنوان پروژه : ویلا مسکونی

توضیحات : طراحی ویلایی به مساحت 520 متر مربع واقع در جاده عباس آباد با توجه به استفاده از مصالح بوم آور و توجه به منظر ، طراحی داخلی ، طراحی خارجی و نما و طراحی محوطه

 موقعیت پروژه :جاده عباس آباد

کارفرما : جناب آقای منصوری

طراح : گروه معماری آساک

شماره تماس : 71797

حفاظت ساختمان دربرابر حریق طبق مبحث سوم مقررات ملی ساختمان

بررسی میزان اثر بخشی حریق

آزمایش حریق استاندارد : آزمایش های استاندارد برای شناسایی مقاومت مصالح ، فراورده ها ، اعضا و اجزا ی ساختمانی در برابر آتشسوزی میباشد.دوام در برابر حریق : مدتی که مصالح یا قطعات و اجزای ساختمانی در مقابل شرایط خاص اجرای آزمایش حریق استاندارد همچنان عملکرد خود را حفظ کنند. ساختار های سوختنی : در این دسته ساختار ، اعضای باربر و دیوارهای داخلی بنا میتواند با هرگونه مصالحی اعم از سوختنی یا غیر سوختنی ساخته شود ، هرچند لازم است ساعت مقاومت حریق آن تعیین شود .ساختار های غیر سوختنی : به طور کلی اعضای باربر و سازه بنا باید تا دو ساعت بتواند در برابر حریق با مشخصات استاندارد مقاومت کن. ظرفیت راه خروج : مقدار عرضی که برای مجموعه راه خروج در تمام طول مسیر دز نظر گرفته شود که در شرایط معمولی حداقل این عرض 750میلیمتر است.پناهگاه امن : فضایی که به هنگام حریق به عنوان پناهگاه موقت استفاده میشود و مساحت آن به ازای هر نفر0.28 متر مربع برای هر نفر است. فضای پناه دهی : فضایی که در مقابل حریق به میزان مشخصی مقاومت می نماید. منطقه حریق : بخشی از فضای داخلی ساختمان که از اطراف و از سقف و کف به وسیله اعضای ساختمانی مقاوم حریق محدود شود که ای منطقه با اندازه گیری عرض ، طول و ارتفاع حریق احتمالی ارزیابی میشود . میزان مقاومت حریق : مدتی که مصالح یا ترکیبی از آن توانایی مقاومت در مقابل آتشی مستقیم مطابق ازمایش حریق استاندارد را داشته باشد

بخش های اصلی در اقسام ساختمان

آتریوم : فضای باز قائم که به دلیل ارتباط تعدادی از طبقات برای تهویه ی هوا ایجاد میشود .حریق بند : اعضایی از بنا ، که شامل دیوار ، سقف ، کف مقاوم حریق که بتوان در مقابل سوختن تمام بار حریق واقع در فضای مربوط به خود مقاومت کند. خود بسته شو : برای درهای حریق یا سایر بازشو های حفاظتی به کار برده میشود که برای بسته شدن درب پس از عبور و اطمینان از بسته شدن آن از یک وسیله ی مکانیکی استفاده میشود. خودکار بسته شو : این اصطلاح هنگامی که در مورد در های حریق یا سایر بازشوهای حفاظتی به کار برده شود ، در اثر واکنش به برخی از محصولات احتراقی یا از طریق گرفتن فرمان از محلی دیگر است. در حریق : دری که با انجام آزمایش حریق استاندارد حائز شرایط مقاومت و حفاظت در برابر حریق متناسب با محل استقرار خود باشد . دستگیره محافظ : لوله ، چوب یا هر پروفیلی که در طول راه پله و بالکن. دودبند : وسیله ی جدا سازی با مشخصات مقاوم حریق یا غیر مقاوم در برابر حریق که به صورت افقی یا قائم ، مانند دیوار ، کف یا سقف به منظور ممانعت از جرثیان دود ، طراحی و ساخته میشود ، موانع دود ممکن است برای حفاظت بازشوها نیز به کار گرفته شوند. دیوار دودبند : دیوار یا دیواره ای که راهروی خروج را قطع کرده و به یک یا چند در مجهز است . این دیوار باید مانع گسترش آتش و دود باشد.سرسره فرار : سطح لغزنده که به منظور فرار به خارج از ساختمان طراحی شده.مانع حریق : صفحه یا پرده ای سرتاسری که به صورت قائم یا افقی با زمان مشخصی از مقاومت حریق برای جلوگیری از گسترش آتش و دود از فضایی به فضای دیگر به کار گرفته می شود . این صفحات ممکن است برای حریق بند کردن بازشو ها نیز به کار روند

پله های داخلی

برای دود بند کردن پلکان داخلی یا تامین فضای دودبند باید از روش هایی اقدام کرد. الف / استفاده از پیش ورودی یا تهویه طبیعی : حداقل عرض پیش ورودی 1800 میلیمتر است و این عرض نباید کمتر از عرض کریدور یا درورودی باشد .مقاومت حریق در ورودی از پیش ورودی به پلکان 20 دقیقه و از واحد ها به پیش ورودی حداقل یک و نیم ساعت باشد . و در ها باید دودبند ، خودبسته شو یا خودکار بسته شو باشند .ب/ استفاده از بالکن با تهویه طبیعی : از بالکن برای ارتباط  پلکان داخلی با واحد ها استفاده  میشود نصب حفاظ جان پناه و رعایت فاطله 3 متری دیوار مقاوم حریق تا در ورودی بالکن به پیش ورودی الزامی است .مقاومت حریق از پیش ورودی به پلکان یک و نیم ساعت و از واحد ها به پیش ورودی حداقل یک ساعت باشد .درب ها باید دود بند و خودبسته شو باشند. پ / استفاده از پیش ورودی یا تهویه مکانیکی : در این روش باید حداقل عرض پیش ورودی 1100میلیمتر بوده و فاصله در ورودی واحد پیش ورودی تا دریچه تهویه مکانیکی حداقل 1800 میلیمتر باشد . مقاومت حریق در ورودی از پیش ورودی به پلکان 20 دقیقه و از واحد ها به پیشورودی حداقل یک و نیم ساعت باشد و درب ها باید دودبند و خود بسته شو باشند .بر اساس ضوابط پله ها و پله های برقی و کف ها و پیاده رو های متحذک جزء راه های خروجی محسوب نمیشوند

شیبراه

حداکثر شیب مسیر شیبراه که به عنوان خروج مورد استفاده قرار میگیرد 1 به 12 میباشد .شیبراه باید حداقل 1100 میلیمتر عرض مفید داشته باشد تمام شیبراه ها در داخل و خارج بنا باید دوربندی و مجزاسازی شوند . شیبراه ها و پاگرد میان آن ها باید دارای ساختار ثابت و پایدار و کفی محکم ، یکپارچه ، غیر مشبک و غیر لغزنده و مصالح غیر سوختنی باشند .عرض شیبراه ها نباید در طول مسیر کاهش یابد و طول و عرض پاگرد باید با عرض شیبراه حداقل برابری کند. هر شیبراه باشیب بیش از 1 به 15 باید در دوطرف نرده ، دستگیره داشته باشد .اگر شیبراه بهد عنوان مسیر خروج باشد باید حداقل عرض مفید آن 180 سانتی متر ، حداکثر شیب 1 به 12 ، حداکثر شیب عرضی 1 به 48 و حداکثر ارتفاع یک شیبراه 760 میلیمتر است . ابتدا و انتهای هر شیبراه و محل بازشو به شیبراه ها باید پاگرد به شیب 1 به 48 وجود داشته باشد . طول شیبراه در مسیر حرکت از 5/1 متر نباید بیشتر شود

راه های خروجی

خروج افقی : خروج از یک بنا به مکانی امن در برابر حریق در بنایی دیگر یا در همان بنا که سطح کف آن ها هم تراز باشد . از خروج افقی میتئان به عنئان جانشین برای بخشی از راه های خروجی استفاده کرد مشروط بر آنکه ظرفیت دیگر راه های خروجی همچون پلکان ، شیبراه و درگاه ها نباید از 50 درصد کل ظرفیت راه خروج مورد نیاز بنا کمتر باشد. هربخش از بنا که به یک خروجی افقی مربوط گردد ، باید دست کم دارای یک خروج دیگر غیر از خروج افقی باشد در غیر اینصورت منطقه حریق مورد نظر ببه عنوان بخشی از منطقه حریق مجاور که دارای پلکان یا درگاه خروج منتهی به بیرون است ، محسوب خواهد شد .باید در دو طرف خروجی افقی فضای پناهدهی به ازای هر نفر دست کم 3/0 متر مربع مساحت خالص در نظر گرفته شود .چنانچه بین کف های واقع در دو طرف خروج افقی ، اختلاف سطح وجود داشته باشد کف ها باید فقط با شیبراه به هم مربوط شوند

راه پله و پلکان : تمام پلکان هایی که در راه خروج هستند باید ساختار ثابت و یکسان داشته باشند . عرض راه پله و پاگرد ها نباید در طول مسیر کاهش یابد . پاخور تمام پله ها یک جنس و یک پرداخت داشته باشد و سطح آنها لغزنده نباشد . هر راه پله باد حداقل 1100 میلیمتر عرض مفید داشته باشد مگر تعداد متصرفان کمتر از 50 نفر باشد که میتوان حداقل عرض را 900 میلیمتر کاهش داد و هر راه پله باید دست کم 2050 میلیمتر تا سقف بالای خود ارتفاع داشته باشد و بین هر دو پاگرد متوالی آن حداکثر فاصله قائم 3700 میلیمتر باشد . ارتفاع هر پله حداکثر 180 و حداقل 100 میلیمتر باشد و هر کف پله حداقل 280 میلیلمتر پاخور و حداکثر 2 درصد شیب داشته باشد. پلکان واقع در راه خروج که دارای شیب بیش از 1 به 15 میباشد باید در دو طرف نرده داشته باشد و در پله های عریض به ازای هر 750میلیمتر باید حداقل در یک سمت دارای نرده دست انداز باشند

پلکان قوسی : طرح و استفاده از پله های قوسی در راه های خروج در صورتی مجاز است که حداقل اندازه کف یا پاخور هر پله در فاصله 300 میلیمتری از باریک ترین قسمت ، 280 میلیمتر بوده و اندازه شعاع قوس کوچیکتر پله از دو برابر عرض آن کمتر نباشد .استفاده از پله های مارپیچ در راه های خروج برای حداکثر 5 نفر مجاز میباشد که عرض مفید پله حداقل 650 میلیمتر و ارتفاع هر پله حداکثر 240 میلیمتر باشد . ارتفاع مفیذد روی پله یا قد راه پله حداقل 2000 میلیمتر و اندازه کف یا پاخور هر پله در فاصله ی 300 میلیمتری از باریک ترین قسمت پله ، حداقل 200 میلیمتر باشد در نهایت باید تمام کف پله ها یک شکل و یک اندازه باشند 

ارتفاع دست انداز نرده در پله های داخلی و خارجی و جان پناه پشت بام باید حداقل 750میلیلمتر باشد .فاصله ی میله ها باید به اندازه ای باشد که کره ای به قطر 100میلیمتر نتواند از آن عبور کند

.

ضوابط راه ها و در های خروج

براساس ضوابط و مقررات ، هر طبقه یا هر بخش باید حداقل دو خروجی مجزا و دور از هم داشته باشد ، فاصله بین خروجی ها باید حداقل برابر با نصف اندازه ی بزرگترین قطر آن طبقه یا آن بخش باشد. اگر بار متصرف هر طبقه یا بخش هایی از آنها بین 500 تا 1000نفر ، حداقل 4 راه خروج مستقل و دور از هم باید پیش بینی شود . تعداد خروجی ها در طول مسیر خروج نباید کاهش بیابد به عبارت دیگر ، تعداد خروج های هر طبقه از تعداد خروج های لازم برای طبقات بالاتر از خود کمتر نباشد

پلکان های طرح قیچی چنانجه با ساختار غیر سوختنی 2 ساعت مقاوم حریق و دوربندی و از یکدیگر جدا شوند ، صرفا در ساختمان های موجود به عنوان دو راه خروجی مورد استفاده قرار میگیرند که در این موارد ایجاد هرگونه بازشوی ارتباطی یا روزنه نفوإی بین دوربند ها ، حتی به صورت محافظت شده مجاز نخواهد بود .این گونه پلکان در ساختمان های جدید فقط به عنوان یک راه محسوب میشوند

مسیر های خروج باید به گونه ای باشند که برای رسیدن به یک خروج از بخش هایی که در های آن ها در معرض قفل شدن است نیاز به عبور نباشد.درب های خروج باید واضح باشند و نباید از هرگونه دیوار پوش ، پرده ، آویز ، آینه و … روی آنها استفاده کرد

روشنایی راه خروج باید در تمام مدت شبانه روز برقرار باشد. حداقل شدت روشنایی راه های خروج در سطح کف هیچ نقطه از جمله گوشه ها ، تقاطع و کلیدور ها ، راه پله ها و… نباید کمتر از 10 لوکس باشد .در تصرف های تجمعی نظیر تئاتر و… میتواند استثنائا شدت نور در مسیر های خروجی تا 2 لوکس کاهش یابد .برق مورد نیاز باید از منبعی مداوم و مطمئن تامین شود .چنانچه از ژنراتور های اضطراری استفاده میشود ، شبکه باید به طور خودکار عمل کرده و وقفه ایجاد شده بیشتر از 10 ثانیه نشود .این ژنرلتور ها باید حداقل 1.5 ساعت شدت روشنایی ذکر شده را تامین کنند پس از گذشت این زمان شدت روشنایی میتواند به 6 لوکس افت کند

تمام دسترسی های خروجی باید با علامت ، پیکان مشخص شوند . تعداد و موقعیت این علائم باید به گونه ای باشند که فاصله هیچ نقطه ای از دسترس خروج تا نزدیکترین علامت قابل مشاهده ، از 30 متر بیشتر نباشد . باید روی درب های خروج نیز علامت در موقعیتی که از تمام جهات قابل رویت باشد نصب شود ، تمام در های حریق خودبسته شو باید از هر دو طرف روی آن “در حریق ، بسته نگهدارید ” نوشته شود .استفاده از هرگونه نور پردازی ، نمایش تصویر یا شی که توجه را به خود جلب کند در این قسمت مجاز نخواهد بود .علائم خروج باید دارای نور پردازی باشند و به هنگام فعال شدن شبکه هشدار حریق باید به صورت چشمک زن عمل کنند

ضوابط مندرج برای استقرار خودرو آتشنشانی

برای ساختمان هایی با ارتفاع کمتر از 23متر حداقل عرض مفید قاببل قبولذ 6 متر و برای ساختمان های با ارتفاع بیش از 23 متر حداقل عرض مفید قابل قبول معبر 8 متر میباشد اگر این شرایط محیا نباشد باید حداقل عرض در ورودی فضای مجاور جهت استقرار خودرو آتشنشانی 6 متر باشد که در های مذکور میتوانند کشویی یا لولایی باشند یا میتواند محوطه ای به ابعاد 10 در 10 برا یاستقرار خودرو آتشنشانی در نظر گرفته شود