بررسی معماری و طراحی برای نابینایان

بدون شک فضاهای شهری باعث دوری گزیدن نابینایان و کم بینا ها از فضای جامعه میشود چرا که وجود نا همواری های متعدد و پله های کوچک و بزرگ و صحیح نبودن نوار حرکتی نا بینایان در پیاده راه ها و بعضا نا مناسب بود کفسازی مسیر ها و وجود چاله ها خطرات بسیاری برای نابینایان به ارمغان می آورد و به دنبالش سبب گوشه گیری و دوری گزیدن آنان از جامعه میشود.

شايد مناسبسازی فضای شهری برای نابينايان و يا كليه معلولين در قالب طرحهای كوتاه مدت ، ميسر نباشد و نيازمند زمان طولانی باشد، اما حداقل كاری كه برای معلولين و از همين دست نابينايان می توان انجام داد، يک طراحی استوار بر مبنای علمی و كاربردی است كه دارای تشخيص و درمان صحيحی از زيست نابينا در فضا باشد

بشر همواره سعی در تطبيق خود، با محيطی دارد كه از آن بی اطلاع است چنانچه اگر بتواند محيط و فضای اطراف خود را بشناسد ، به لحاظ احساسی و روحی صحيح تر زندگی میکند .

دريافت ما از محيط تابع مراحل خاصی است كه با دريافت اندام های حسی از محيط شروع می شود و به ادراک خاتمه می يابد .فرد نا بینا که یکی از اقسام حواس پنجگانه دور از درکش است برای جبران آن از حواس دیگر برای درک بهتر بهره میجوید و با بررسی بیشتر فضا میتوان اهمیت هر بخش را به وضوح فهمید . برای مثال سطح سقف برای نا بینا غیر قابل دسترس است و همین امر سبب میشود اهمیت چندنانی نداشته باشد.

سطوح عمودی ديوار در تعريف و بستن فضا از نظر بصری فعال ترين سطوح هستند . در محدوده ی ادراكی نابينا به عنوان مرز جداكننده فضاها وعملكردها تلقی می شود و می توان از آنها به عنوان معرف مكان، مسير و جهت، بهره برد و از آنجا كه در افراد بينا نيز ديوار ، مرزی برای درک فضا است و اساسا محور كار معماری معمولا ديوار است، ارزش عملی ديوار در درک فضا بيشتر مشهود می شود و فقدان بينايی نابينا ، بايستی ديوار را با ابزار دريافت او از ديوار تجهيز كرد .

در بحث طراحی برای نابينا سطح كف از آن رو اهميت می يابد كه عمده درک نابينا از مسير و مكان يابی وی می تواند از راه شناسايی نشانه های روی كف مسير تحقق يابد . لذا نوع پوشش مسير، زاويه و حالت تماس، اختلاف سطوح و ساير حالات لمس قابل دريافت از آن بايستی طبق يک نظم پيشبينی شده و هدفمند باشد .

نابينايان تأكيد بر درک فضا به كمک حركت در آن و درک فاصله های زمانی و مكانی نه به وسيله درک محدودة خطی آنها دارند و آنان همچنين تأكيد بر تأثير تفاوت جنس هوا (بو، دما، رطوبت و …) و نوع صداهای محيط و بازگشت صدا در درک حجم داخل ساختمان ها و نيز تأثير جريان هوا برای حركتشان در فضا، بدون برخورد با اطراف و بدون كمک عصا و دارند .

به علت استفاده نابينا از ديوار به عنوان پارامتر كمكی در درک موقعيت مكانی، “كنجها در حكم تمام شدن يک مسير، يک موقعيت و يا يک امتداد هستند .

برای فرد نابينا حركت در مسيری كه اطلاعات هر مرحله آن با مرحله ديگر متفاوت است، بسيار دشوار و سرعت او بسيار كند است. از اين رو در طراحي معماری و شهرسازی ، خلق يک اثر يكدست و آسان برای نابينا اهمیت فوق العاده می يابد . و بايد درکفسازی فضاها يک شيب قابل درک ايجاد نمود تا نابينا بتواند به كمک درک جهت شيب، مسير و جهتهای لازم را بشناسد

محدوده حركتی نابينا چه در داخل فضای معماری و چه فضای شهری، بايستی از وجود موانع پاكسازی شود و از هرگونه طراحی بوجود آورنده اين حالات نيز پرهيز شود . وجود موانع حركتی عامل بسيار مهمی در ايجاد اضطراب و كندی حركت و صدمات گوناگون برای نابينايان بشمار می آید.

نسبتهای مختلف مصالح چه از نظر ابعاد و زبری بافت و چه از نظر خواص الاستيک و انعطافپذيری، برای ادراک نابينا از مكان با ارزش است و در صورتی كه قرار دهی آنها مطابق يک نظم و يک هدف باشد، در درک مكانی نابينا از طريق حس لامسه بسيار مفيد است

علاقه ويژه نابينايان به محيطهای سرسبز و پردرخت به دليل سكوت ويژه اين محيطها و تميزی و طراوت هوا و نيز تداعی آنان از باغ بيشتر جنبه درک اصوات طبيعت و احساس آرامش آن است. نابينايان توجه خاصی به بويايی برای درک احساس گل و گياه دارند . نابينايان چه مطلق و چه نيمه بينا ميتوانند به كمک تابش نور خورشيد به پوست زاويه و محل استقرار خورشيد را كاملاً درک كنند و بر حسب تجربه و مقايسه موقعيت خورشيد با ساعات روز، موقعيت خود با فضاهای اطراف و مكانهای مختلف را با دقت زيادی حدس بزنند آنان همچنين از جريان هوا برای جهت يابی و حدس عدم وجود مانع در جهت مسير باد، بهره ميبرند .

از گياهان مزاحم كه شاخ و برگ آنها در حدود ارتفاع سر وصورت نابيناست نبايد استفاده نمود. در انتخاب درخت و پوشش گياهی بايستی از درختان ريز ميوه (توت و …) برای جلوگيری از لغزندگي مسير حركت نابينا و درختانی كه برگريزی زياد دارند برای گم نشدن مسير حركت و رفت و آمد نابينا حتيالامكان پرهيز نمود .

مسیر های نابینا باید دارای تناسب انسانی و تقران باشد اهمیت تقارن به این علت است که محور به لحاظ وجود ابتدا و انتهای مشخص، امتداد و جهت واحد، قرارگيری فضاها در دو طرف يک مسير ثابت و راحتی دسترسی به مسير اهميت دارد و علاوه بر تناسب و تقارن سلسله مراتب ، ریتم و تکرار هم بسیار در طراحی اهمیت دارد و به طراحی صحیح تر کمک میکند .

ضوابط طراحی پارک کودک ، اهمیت وجود پارک شهری

کودکان حساس ترین ، آسیب پذیر ترین و تاثیر پذیرترین اعضای جامعه هستند و در عین حال آن ها با شرایط و روحیات خود تاثیر گذار ترین هم هستند . چرا که کودکان  در سنین مختلف شرایط های متفاوتی برای حفاظت ، یادگیری و آموزش ، روحیات کنجکاوانه و غیره را برای محیط اطراف تعریف میکنند و اینکه جایی باشد تا بتواند کودکان را با هر نوع از روحیات و هر سطح انرژی سرگرم کند بسیار حائز اهمیت است .

فضا های باز برای کودکان که شامل پارک ها و شهر بازی های روباز از نخستین اماکن تشکیل شده ویژه کودکان است . فضای ازاد برای کودکان بسیار مناسب است چرا که بازی در فضای باز، سیستم ایمنی کودکان را بهبود بخشیده، فعالیت جسمانی آنان را ارتقاء داده، تخیل و خلاقیتشان را برانگیخته و از همه مهمتر، هنگام بازی که تمام حواسشان را به کار می گیرند، به آنان حس سرزندگی می بخشد. این مزایا شامل تقویت تفکر انتقادی و مهارتهای حل مساله و تاکید بر احترام به طبیعت و جانداران دیگر نیز می شود. پروژه های تحقیقاتی متعددی برای حمایت از این موارد توسط روانشناسان تهیه شده است .

انتخاب متریال مناسب یکی از مهمترین ارکان طراحی پارک محسوب میشود ، از جمله کف سازی مناسب از نظرسیما ، رنگ و جنس و استفاده از حفاظ های مناسب برای جلوگیری از آسیب های غیر منتظره . طراحی نیمکت هایی در اطراف فضاهای بازی برای نظارت والدین بسیار اهمیت دارد .

از وجود جوب های عریض و عمیق باید در محیط پارک ها جلوگیری کرد و یا چاره ای برای پوشش آن ها داشت و همچنین آب نما ها نباید عمق زیادی داشته باشند مگر اینکه کاملا حفاظ اطراف آنهارا احاطه کرده باشد .

توصیه میشود فضا هایی مختص باز با هر گونه توپ تعبیه شود و دارای حفاظ های بلند باشد تا از رفتن کودک به خارج از پارک جلوگیری شود .همچنین وجود مسیر هایی برای دوچرخه و اسکیت بسیار امتیاز خوبی برای پارک ها محسوب میشود .

طراحی سرویس  بهداشتی ، آب خوری و بوفه مختص کودکان اهمیت زیادی دارد .

مسئله مهم دیگر، قابل دسترس بودن زمین بازی است که هنگام طراحی برای کودکان باید مورد توجه قرار گیرد. معماران منظر توانا باید زمین بازی را به گونه ای تجهیز کنند که همه کودکان با هر نوع توانایی را جذب نمایند. اما معماران منظری که حرفه ای تر باشند در طرح خود از این نکات نیز فراتر رفته و زمین بازی را توسط اجزای مناسب برای ناتوانان جسمی، حسی و بصری و یا کودکان اوتیسم، شاخص و خوانا می کنند. امروزه شاهد توسعه باغهای درمانی و شفابخش هستیم که می تواند راه حلهای عالی طراحی را به متخصصان علاقه مند به طراحی برای گروه های خاصی از مردم و کودکان پیشنهاد دهد .

در کل یکی از بزرگترین عوامل در طراحی پارک ها عوامل اقلیمی آن منطقه است . درختان تنها برای فصل تابستان مورد استفاده قرار نمی گیرند، بلکه در فصول سرد هم کاربرد دارند. برای طراحی یک زمین بازی امن، مهار باد نیز باید در نظر گرفته شود. برای این منظور درختان همیشه سبز می توانند بهترین گزینه باشند. ترکیبی از این درختان در کنار گونه های با ارتفاعهای مختلف، می تواند نتیجه بهتری در برداشته باشد، زیرا مانع بهتری در برابر نفوذ باد خواهند بود. علاوه بر این تنوع گونه های گیاهی، محیط پایدارتر و طبیعی تری را برای کودکان ایجاد خواهد کرد .

اولیا کسی که به بازی های پویای کودکان توجه کرد، متخصص تعلیم و تربیت اسکاتلندی “دیوید شاو” بود که اعتقاد داشت زمین بازی، بهشت است. “فردریک فرورل” نیز که هم عصر او بود وبه گونه ای مبدع مفهوم باغ کودکان به شمار می آید، عقیده داشت باغ کودکان باید نمونه کوچکی از این دنیا باشد که جنبه های مثبت و گوناگون  آن را منعکس می کند؛ را پیشرفت تکنولوژی و پیدایش ماشین در آغاز قرن بیستم و همچنین افزایش نیازهای مردم به  فضاهای تفریحی، پارکها به عنوان مکان های تفریح گردشگاه های عمومی احداث شدند. در این دوره با توجه به نیازمندی هر دوره سنی به طراحی ویژه خود برای قشر استفاده کننده از فضا مطرح شد

نکات و ضوابط کلی برای هر گونه فضای سبز و محوطه وجود دارد . هر گونه پارکی باید  ورودی منحصر به فرد داشته باشد که با یک المان شاخص یا سردر خود را از دیگر ورودی های فرعی متمایز کند و همچنین بهتر است از تمام جهاتی که به خارج سایت راه میابد و میتواند گذر گاه اتومبیل داشته باشد پارکینگ طراحی شود  . بهتر است پارک کودک در قسمتی باشد که از خیابان اصلی بیشترین فاصله را داشته باشد تا خطری کودکان را تحدید نکند و در ضمن از قرار دادن هر گونه المان سخت و تیز گوشه باید خودداری شود  به علاوه لازم به ذکر است که در گذشته برای کف پارک ها از سنگ ریزه بسیار استفاده میشد و خطرات زیادی به همراه داشت از جمله لغزندگی ، نا همواری  ، آلودگی و بسیاری موارد دیگر . امروزه از سطوح نرم برای کف پوش پارک ها استفاده میشود که مزیت های زیادی دارد .

نور پردازی پارک ها بسیار نکنه مهمی است پارک ها باید دارای نور کافی در شب در تمامی قسمت ها باشند و در صورت لزوم لازم است اختلاف سطح ها یا کف سازی خاص هم با نور های موضعی در کف مشخص شوند تا علاوه بر زیبایی از خطرات احتمالی جلوگیری شود .

وجود نگهبانی در پارک ها بسیار اهمیت داشته و در صورت بزرگ بودن باید پارک دارای چند کیوسک نگهبانی باشد . وجود مسیر هایی برای ورود ماشین آتش نشانی ، آمبولانس و یا پلیس به ویژه در پارک های بزرگ  الزامی است . وجود ردیف هایی از درخت های بلند در دور تا دور پارک بسیار مفید است چراکه هم باعث متمایز شدن فضا شده و هم سبب فیلتر کرد باد و غبار احتمالی میشود و همچنین صوت مزاحم پارک را برای خانه های اطراف کم کرده و مزاحمت های بصری پارک را هم تا حدی کاهش میدهد .در صورت بزرگ بودن پارک وجود تابلو های هدایت کننده در تمامی بخش ها به خصوص ورودی ها الزامی است .

در نتیجه طراحی پارک بسیار برای شهر اهمیت داشته و شهر های امروزی به داشتن چنین فضاهایی نیاز دارند چرا که سرعت رشد ساختمان ها و  ماشین آلات به حدی بالا است که دیری نمیپاید بدون وجود پارک ها سطح شهر ها عاری از گیاهان شده و به همراه خود آلودگی های بصری و هوا به شدت خواهد داشت . 

پروژه عباس آباد ، طراحی ویلا مسکونی

عنوان پروژه : ویلا مسکونی

توضیحات : طراحی ویلایی به مساحت 520 متر مربع واقع در جاده عباس آباد با توجه به استفاده از مصالح بوم آور و توجه به منظر ، طراحی داخلی ، طراحی خارجی و نما و طراحی محوطه

 موقعیت پروژه :جاده عباس آباد

کارفرما : جناب آقای منصوری

طراح : گروه معماری آساک

شماره تماس : 71797

پروژه تهرانپارس ، طراحی و اجرا نما

عنوان پروژه : طراحی و اجرا نما

نوع پروژه :  طراحی و اجرا

وضعیت پروژه : اجرا شده سال 1389

موقعیت پروژه : تهرانپارس

کارفرما : جناب آقای مهدوی

طراح : گروه معماری آساک

مجری : گروه معماری آساک

شماره تماس : 71797

طراحی فروشگاه اپل

عنوان پروژه : فروشگاه اپل

نوع پروژه : طراحی

 موقعیت پروژه : تهران  ، میرداماد ، پاساز پایتخت

کارفرما : جناب آقای سلیمانی

طراح : گروه معماری آساک

شماره تماس : 71797

پروژه آقای شریف ، طراحی ویلا

عنوان پروژه : طراحی داخلی ویلا 

توضیحات : بازسازی و طراحی داخلی ویلا به مساحت 560متر مربع ، طراحی پذیرایی ، نشینمن ، غذاخوری ، آشپزخانه 

کارفرما :آقای شریف

موقعیت پروژه : شهرک راه آهن

طراح : گروه معماری آساک

شماره تماس : 71797