مهمتری عوامل تأثیر گذار در نمای ساختمان ها به ترتیب ذیل مورد بررسی قرار می گیرد
الف: مصالح ، فرم و رنگ
احکام سلبی-الزامات
مورد 1/عدم استفاده از نماهای تمام شیشه ای یا تمام فلزی
مورد 2/عدم استفاده از رنگ های نامتعارف و ناهمگون در نمای ساختمان
مورد 3/پرهیز از بکارگیری مصالح متعدد در نمای ساختمان ، حداکثر 4 نوع
مورد 4/عدم استفاده از فرم های نامتعارف و نامأنوس (نظیر کشتی، مجسمه ، میوه ها و…) در طراحی و احداث بناها
مورد 5/پرهیز از به کارگیری مصالح برنده یا شکننده، در طبقات همکف و اول، در محدوده ای که در تماس فیزیکی با انسان قرارمی گیرد
احکام ایجابی–اقدامات
مورد 1/ضرورت استفاده از مصالح بادوام و مانا و مقاوم در مقابل فرسایش و آلوده شدن در نما در همجواری با محورهای معابر و یا ساختمان های خاص
مورد 2/ضرورت هماهنگی رنگ غالب نمای ساختمان با رنگ ابنیه همجوار در صورت برخورداری از کیفیک مناسب
مورد 3/پوشاندن درز انقطاع بی دو ساختمانت با مصالح متناسب با نما
توصیه ها
مورد 1/پرهیز از به کارگیری رنگ های متعدد در سطح غالب نما
مورد 2/استفاده از مصالح قابل شستشو در طبقه همکف به منظور حفظ و زیبایی نما
مورد 3/توصیه می گردد از مصالح آجر، سیمان ، سنگ و یا ترکیبی از این مصالح در سطح نمای ساختمان ها استفاده شود
مورد 4/در صورت استفاده از آجر در سطح نمای ابنیه از جنس آجر بندکشی شده و و در صورت استفاده از سیمان به صورت آب ساب یا شسته با آبچکان مناسب باشد
مورد 5/بهره گیری از مصالح بوم آور و مقاوم
مورد 6/بهره گیری از ارزش های معماری –اسلامی در طراحی نما و اجزای آن
مورد 7/هماهنگی طرح و فرم نما با طرح ابنیه همجوار در صورت برخورداری از کیفیت مناسب
تبصره
تبصره1: نمای تمام شیشه ای عبارت است از استفاده بیش از 60 % سطح شیشه خوردر نما ، طبق بند4-1-4-12 مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان
تبصره2: در صورت درخواست کتبی مالکین و ارائه دلایل معتبر از سوی مهندس طراح نما مبنی بر عدم رعایت بعضی از موارد فوق (احکام سلبی و ایجابی) با صلاحدید معاونت شهرسازی و معماری منطقه درخواست مطرح شده با حضور مالک و طراح بررسی و تعیین تکلیف خواهد شد
ب: ملحقات تأسیسات و تابلو
احکام سلبی – الزامات
مورد 1/ ممنوعیت طراحی و اجرای هرگونه تجهیزات تأسیساتی به طور نمایان در نمای اصلی، جانبی و جداره های شهری
مورد 2/ عدم درج هرگونه نوشته بر روی نمای ساختمان مازاد بر آنچه که در نقشه نمای مصوب مجاز بوده است
مورد 3/ عدم استفاده از علائم و نمادهایی که اشاعه دهنده تفکرات ضد دینی و ضد فرهنگی باشد
احکام ایجابی – اقدامات
مورد 1/ ضرورت طراحی ، اجرا و نصب کلیه عناصر مربوط به تأسیسات ساختمان اعم از مکانیکی ، الکتریکی و نظایر آن در مکان هایی که در معرض دید از معابر عمومی قرار نگیرند
مورد 2/ ضرورت طراحی محل تابلو در طراحی نمای ساختمان ها
توصیه ها
مورد 1/ استفاده از جاگلی، نمای سبز و … در لبه بالک ها و یا در مجاورت پنجره ها به منظور تامین مطلوبیت بصری در معابر مشروط به رعایت اصول ایمنی و بهداشتی
مورد 2/ هماهنگی شکل تابلوها در نمای کلیه ساختمان ها ( خطوط زیری و فوقانی تابلوها) با تابلوهای واحدهای همجوار
تبصره
تبصره 1/ ملحقات شامل کولرها (اسپیلت ها) کانالهای کولر، ناودان ها، سیم ها و کابل های برق و تلفن ، دودکش بخاری، لوله های تاسیساتی و نظایر آن می باشد
تبصره 2/ مشخصات تابلوها شامل نسب طول، عرض، ارتفاع و هماهنگی آن با دهنه واحد تجاری یا اداری، رنگ، جنس، تکنولوژی ساخت می باشد.
تبصره 3/ به منظور استتار کامل تأسیسات و تجهیزات، چنانچه امکان انتقال عناصر تأسیساتی و تجهیزاتی به بخش های غیرقابل رویت میسر نباشد، طرح پوشش هماهنگ با نمای اصلی ارائه گردد
ج: پیش آمدگی و بازشوهای نما
احکام سلبی – الزامات
مورد 1/ ممنوعیت ایجاد هرگونه اختلاف سطح لبه، پله، سکو و …( درسطح پایین نما )در خط زمین
مورد 2/ ممنوعیت ایجاد هر گونه پیش آمدگی فضای ورودی در معبرعمومی
مورد 3/ پیش آمدگی عناصری همچون؛ لبه پنجره ها ، قرنیز و قابسازی های مجاز در فضای معبر عمومی، بیش از10 سانتیمتر نباشد
مورد 4/ عدم استفاده از بازشوهای با اشکال هندسی متفاوت و نامأنوس در نما
احکام ایجابی – اقدامات
مورد 1/ ضرورت طراحی فضای ورودی ساختمان، به صورت خوانا و متناسب با سایر ارکان و اجزاء نما
مورد 2/ ضرورت پیش بینی تدابیری همچون قرنیز برای کف پنجره ها، به نحوی که از لغزش آب بر روی نما و ایجاد لکه جلوگیری شود
توصیه ها
مورد 1/ عقب نشینی ورودی پیاده و ماشین از حد مالکیت
مورد 2/ پیش بینی اضای مورد نیاز جهت خشک نمودن البسه در محدوده ای خارج از دید عموم
مورد 3/ هماهنگی خطوط تراز، پیش آمدگی ها، بازشوها و لبه بالک ها با نمای ساختمان های مجاور
مورد 4/ هماهنگی ابعاد و اشکال بازشوها با یکدیگر و توجه به بازشوهای موجود در پلاک های همجوار
د: بام بنا
احکام سلبی – الزامات
مورد 1/ ممنوعیت تعبیه هرگونه عناصر تأسیساتی(از قبیل ونت ها، – دودکش ها و… ) در بام بدون پوشش مناسب، به صورتی که از معابر جانبی، قابل رؤیت باشد
احکام ایجابی – اقدامات
مورد 1/ضرورت هماهنگی خط پیشانی ساختمان، پیش آمدگی و تراز بام با ساختمان های همجوار
مورد 2/ ضرورت هماهنگی فرم، نما، رنگ و شکل غالب بام، با ویژگی های معماری تهران
مورد 3/ ضرورت پیش بینی تدابیری همچون آبچکان برای بام، به نحوی که از لغزش آب بر روی نما و ایجاد لکه جلوگیری شود
توصیه ها
مورد 1/ استفاده از پوشش گیاهی در سطح بام ساختمان با رعایت نکات ایمنی و جزئیات اجرایی
مورد 2/ هماهنگی کف سازی بام با ملک های همجوار در صورت مناسب بودن کف سازی ملک مجاور
ه: سایر موارد – توصیه های عمومی
مورد 1/ رعایت هماهنگی و تناسب نما با منظر عمومی محله و مظاهر فرهنگی (درصورت برخورداری از کیفیت مناسب) در بافت محلی
مورد 2/ استفاده از نور، رنگ و سایه روشن در سطح نما، به نحوی که بر جذابیت بصری تاکید گردد
مورد 3/ مشخصات کفسازی معبر و محدوده جلوی ساختمان، با مشخصات نمای قسمت پایینی ساختمان و همچنین کف سازی معابر جلوی پلاک های همجوار، هماهنگ باشدهماهنگی با شهرداری منطقه الزامی است
مورد 4/ طراح به تناسبات انسانی در طراحی نما ، به ویژه در طبقات همکف تا سوم توجه داشته باشد
مورد 5/ توجه طراحان به موضوع کیفیت نما در شب و پیش بینی نورپردازی ، خصوصاً در مورد همجواری ملک با گذرهای اصلی در هر منطقه درصورت طراحی نور شب، ارائه نقشه ها و جزئیات الزامی است
منابع
کتاب راهنمای طراحی و کنترل نماهای شهر، ص 12الی 22
مبحث 1 تا 20 مقررات ملی ساختمان
ضوابط و مقررات ارتقاء کیفی سیما و منظر شهری؛ مصوبه شورایعالی شهرسازی و معماری ایران
