بررسی میزان اثر بخشی حریق
آزمایش حریق استاندارد : آزمایش های استاندارد برای شناسایی مقاومت مصالح ، فراورده ها ، اعضا و اجزا ی ساختمانی در برابر آتشسوزی میباشد.دوام در برابر حریق : مدتی که مصالح یا قطعات و اجزای ساختمانی در مقابل شرایط خاص اجرای آزمایش حریق استاندارد همچنان عملکرد خود را حفظ کنند. ساختار های سوختنی : در این دسته ساختار ، اعضای باربر و دیوارهای داخلی بنا میتواند با هرگونه مصالحی اعم از سوختنی یا غیر سوختنی ساخته شود ، هرچند لازم است ساعت مقاومت حریق آن تعیین شود .ساختار های غیر سوختنی : به طور کلی اعضای باربر و سازه بنا باید تا دو ساعت بتواند در برابر حریق با مشخصات استاندارد مقاومت کن. ظرفیت راه خروج : مقدار عرضی که برای مجموعه راه خروج در تمام طول مسیر دز نظر گرفته شود که در شرایط معمولی حداقل این عرض 750میلیمتر است.پناهگاه امن : فضایی که به هنگام حریق به عنوان پناهگاه موقت استفاده میشود و مساحت آن به ازای هر نفر0.28 متر مربع برای هر نفر است. فضای پناه دهی : فضایی که در مقابل حریق به میزان مشخصی مقاومت می نماید. منطقه حریق : بخشی از فضای داخلی ساختمان که از اطراف و از سقف و کف به وسیله اعضای ساختمانی مقاوم حریق محدود شود که ای منطقه با اندازه گیری عرض ، طول و ارتفاع حریق احتمالی ارزیابی میشود . میزان مقاومت حریق : مدتی که مصالح یا ترکیبی از آن توانایی مقاومت در مقابل آتشی مستقیم مطابق ازمایش حریق استاندارد را داشته باشد
بخش های اصلی در اقسام ساختمان
آتریوم : فضای باز قائم که به دلیل ارتباط تعدادی از طبقات برای تهویه ی هوا ایجاد میشود .حریق بند : اعضایی از بنا ، که شامل دیوار ، سقف ، کف مقاوم حریق که بتوان در مقابل سوختن تمام بار حریق واقع در فضای مربوط به خود مقاومت کند. خود بسته شو : برای درهای حریق یا سایر بازشو های حفاظتی به کار برده میشود که برای بسته شدن درب پس از عبور و اطمینان از بسته شدن آن از یک وسیله ی مکانیکی استفاده میشود. خودکار بسته شو : این اصطلاح هنگامی که در مورد در های حریق یا سایر بازشوهای حفاظتی به کار برده شود ، در اثر واکنش به برخی از محصولات احتراقی یا از طریق گرفتن فرمان از محلی دیگر است. در حریق : دری که با انجام آزمایش حریق استاندارد حائز شرایط مقاومت و حفاظت در برابر حریق متناسب با محل استقرار خود باشد . دستگیره محافظ : لوله ، چوب یا هر پروفیلی که در طول راه پله و بالکن. دودبند : وسیله ی جدا سازی با مشخصات مقاوم حریق یا غیر مقاوم در برابر حریق که به صورت افقی یا قائم ، مانند دیوار ، کف یا سقف به منظور ممانعت از جرثیان دود ، طراحی و ساخته میشود ، موانع دود ممکن است برای حفاظت بازشوها نیز به کار گرفته شوند. دیوار دودبند : دیوار یا دیواره ای که راهروی خروج را قطع کرده و به یک یا چند در مجهز است . این دیوار باید مانع گسترش آتش و دود باشد.سرسره فرار : سطح لغزنده که به منظور فرار به خارج از ساختمان طراحی شده.مانع حریق : صفحه یا پرده ای سرتاسری که به صورت قائم یا افقی با زمان مشخصی از مقاومت حریق برای جلوگیری از گسترش آتش و دود از فضایی به فضای دیگر به کار گرفته می شود . این صفحات ممکن است برای حریق بند کردن بازشو ها نیز به کار روند
پله های داخلی
برای دود بند کردن پلکان داخلی یا تامین فضای دودبند باید از روش هایی اقدام کرد. الف / استفاده از پیش ورودی یا تهویه طبیعی : حداقل عرض پیش ورودی 1800 میلیمتر است و این عرض نباید کمتر از عرض کریدور یا درورودی باشد .مقاومت حریق در ورودی از پیش ورودی به پلکان 20 دقیقه و از واحد ها به پیش ورودی حداقل یک و نیم ساعت باشد . و در ها باید دودبند ، خودبسته شو یا خودکار بسته شو باشند .ب/ استفاده از بالکن با تهویه طبیعی : از بالکن برای ارتباط پلکان داخلی با واحد ها استفاده میشود نصب حفاظ جان پناه و رعایت فاطله 3 متری دیوار مقاوم حریق تا در ورودی بالکن به پیش ورودی الزامی است .مقاومت حریق از پیش ورودی به پلکان یک و نیم ساعت و از واحد ها به پیش ورودی حداقل یک ساعت باشد .درب ها باید دود بند و خودبسته شو باشند. پ / استفاده از پیش ورودی یا تهویه مکانیکی : در این روش باید حداقل عرض پیش ورودی 1100میلیمتر بوده و فاصله در ورودی واحد پیش ورودی تا دریچه تهویه مکانیکی حداقل 1800 میلیمتر باشد . مقاومت حریق در ورودی از پیش ورودی به پلکان 20 دقیقه و از واحد ها به پیشورودی حداقل یک و نیم ساعت باشد و درب ها باید دودبند و خود بسته شو باشند .بر اساس ضوابط پله ها و پله های برقی و کف ها و پیاده رو های متحذک جزء راه های خروجی محسوب نمیشوند
شیبراه
حداکثر شیب مسیر شیبراه که به عنوان خروج مورد استفاده قرار میگیرد 1 به 12 میباشد .شیبراه باید حداقل 1100 میلیمتر عرض مفید داشته باشد تمام شیبراه ها در داخل و خارج بنا باید دوربندی و مجزاسازی شوند . شیبراه ها و پاگرد میان آن ها باید دارای ساختار ثابت و پایدار و کفی محکم ، یکپارچه ، غیر مشبک و غیر لغزنده و مصالح غیر سوختنی باشند .عرض شیبراه ها نباید در طول مسیر کاهش یابد و طول و عرض پاگرد باید با عرض شیبراه حداقل برابری کند. هر شیبراه باشیب بیش از 1 به 15 باید در دوطرف نرده ، دستگیره داشته باشد .اگر شیبراه بهد عنوان مسیر خروج باشد باید حداقل عرض مفید آن 180 سانتی متر ، حداکثر شیب 1 به 12 ، حداکثر شیب عرضی 1 به 48 و حداکثر ارتفاع یک شیبراه 760 میلیمتر است . ابتدا و انتهای هر شیبراه و محل بازشو به شیبراه ها باید پاگرد به شیب 1 به 48 وجود داشته باشد . طول شیبراه در مسیر حرکت از 5/1 متر نباید بیشتر شود
راه های خروجی
خروج افقی : خروج از یک بنا به مکانی امن در برابر حریق در بنایی دیگر یا در همان بنا که سطح کف آن ها هم تراز باشد . از خروج افقی میتئان به عنئان جانشین برای بخشی از راه های خروجی استفاده کرد مشروط بر آنکه ظرفیت دیگر راه های خروجی همچون پلکان ، شیبراه و درگاه ها نباید از 50 درصد کل ظرفیت راه خروج مورد نیاز بنا کمتر باشد. هربخش از بنا که به یک خروجی افقی مربوط گردد ، باید دست کم دارای یک خروج دیگر غیر از خروج افقی باشد در غیر اینصورت منطقه حریق مورد نظر ببه عنوان بخشی از منطقه حریق مجاور که دارای پلکان یا درگاه خروج منتهی به بیرون است ، محسوب خواهد شد .باید در دو طرف خروجی افقی فضای پناهدهی به ازای هر نفر دست کم 3/0 متر مربع مساحت خالص در نظر گرفته شود .چنانچه بین کف های واقع در دو طرف خروج افقی ، اختلاف سطح وجود داشته باشد کف ها باید فقط با شیبراه به هم مربوط شوند
راه پله و پلکان : تمام پلکان هایی که در راه خروج هستند باید ساختار ثابت و یکسان داشته باشند . عرض راه پله و پاگرد ها نباید در طول مسیر کاهش یابد . پاخور تمام پله ها یک جنس و یک پرداخت داشته باشد و سطح آنها لغزنده نباشد . هر راه پله باد حداقل 1100 میلیمتر عرض مفید داشته باشد مگر تعداد متصرفان کمتر از 50 نفر باشد که میتوان حداقل عرض را 900 میلیمتر کاهش داد و هر راه پله باید دست کم 2050 میلیمتر تا سقف بالای خود ارتفاع داشته باشد و بین هر دو پاگرد متوالی آن حداکثر فاصله قائم 3700 میلیمتر باشد . ارتفاع هر پله حداکثر 180 و حداقل 100 میلیمتر باشد و هر کف پله حداقل 280 میلیلمتر پاخور و حداکثر 2 درصد شیب داشته باشد. پلکان واقع در راه خروج که دارای شیب بیش از 1 به 15 میباشد باید در دو طرف نرده داشته باشد و در پله های عریض به ازای هر 750میلیمتر باید حداقل در یک سمت دارای نرده دست انداز باشند
پلکان قوسی : طرح و استفاده از پله های قوسی در راه های خروج در صورتی مجاز است که حداقل اندازه کف یا پاخور هر پله در فاصله 300 میلیمتری از باریک ترین قسمت ، 280 میلیمتر بوده و اندازه شعاع قوس کوچیکتر پله از دو برابر عرض آن کمتر نباشد .استفاده از پله های مارپیچ در راه های خروج برای حداکثر 5 نفر مجاز میباشد که عرض مفید پله حداقل 650 میلیمتر و ارتفاع هر پله حداکثر 240 میلیمتر باشد . ارتفاع مفیذد روی پله یا قد راه پله حداقل 2000 میلیمتر و اندازه کف یا پاخور هر پله در فاصله ی 300 میلیمتری از باریک ترین قسمت پله ، حداقل 200 میلیمتر باشد در نهایت باید تمام کف پله ها یک شکل و یک اندازه باشند
ارتفاع دست انداز نرده در پله های داخلی و خارجی و جان پناه پشت بام باید حداقل 750میلیلمتر باشد .فاصله ی میله ها باید به اندازه ای باشد که کره ای به قطر 100میلیمتر نتواند از آن عبور کند
.
ضوابط راه ها و در های خروج
براساس ضوابط و مقررات ، هر طبقه یا هر بخش باید حداقل دو خروجی مجزا و دور از هم داشته باشد ، فاصله بین خروجی ها باید حداقل برابر با نصف اندازه ی بزرگترین قطر آن طبقه یا آن بخش باشد. اگر بار متصرف هر طبقه یا بخش هایی از آنها بین 500 تا 1000نفر ، حداقل 4 راه خروج مستقل و دور از هم باید پیش بینی شود . تعداد خروجی ها در طول مسیر خروج نباید کاهش بیابد به عبارت دیگر ، تعداد خروج های هر طبقه از تعداد خروج های لازم برای طبقات بالاتر از خود کمتر نباشد
پلکان های طرح قیچی چنانجه با ساختار غیر سوختنی 2 ساعت مقاوم حریق و دوربندی و از یکدیگر جدا شوند ، صرفا در ساختمان های موجود به عنوان دو راه خروجی مورد استفاده قرار میگیرند که در این موارد ایجاد هرگونه بازشوی ارتباطی یا روزنه نفوإی بین دوربند ها ، حتی به صورت محافظت شده مجاز نخواهد بود .این گونه پلکان در ساختمان های جدید فقط به عنوان یک راه محسوب میشوند
مسیر های خروج باید به گونه ای باشند که برای رسیدن به یک خروج از بخش هایی که در های آن ها در معرض قفل شدن است نیاز به عبور نباشد.درب های خروج باید واضح باشند و نباید از هرگونه دیوار پوش ، پرده ، آویز ، آینه و … روی آنها استفاده کرد
روشنایی راه خروج باید در تمام مدت شبانه روز برقرار باشد. حداقل شدت روشنایی راه های خروج در سطح کف هیچ نقطه از جمله گوشه ها ، تقاطع و کلیدور ها ، راه پله ها و… نباید کمتر از 10 لوکس باشد .در تصرف های تجمعی نظیر تئاتر و… میتواند استثنائا شدت نور در مسیر های خروجی تا 2 لوکس کاهش یابد .برق مورد نیاز باید از منبعی مداوم و مطمئن تامین شود .چنانچه از ژنراتور های اضطراری استفاده میشود ، شبکه باید به طور خودکار عمل کرده و وقفه ایجاد شده بیشتر از 10 ثانیه نشود .این ژنرلتور ها باید حداقل 1.5 ساعت شدت روشنایی ذکر شده را تامین کنند پس از گذشت این زمان شدت روشنایی میتواند به 6 لوکس افت کند
تمام دسترسی های خروجی باید با علامت ، پیکان مشخص شوند . تعداد و موقعیت این علائم باید به گونه ای باشند که فاصله هیچ نقطه ای از دسترس خروج تا نزدیکترین علامت قابل مشاهده ، از 30 متر بیشتر نباشد . باید روی درب های خروج نیز علامت در موقعیتی که از تمام جهات قابل رویت باشد نصب شود ، تمام در های حریق خودبسته شو باید از هر دو طرف روی آن “در حریق ، بسته نگهدارید ” نوشته شود .استفاده از هرگونه نور پردازی ، نمایش تصویر یا شی که توجه را به خود جلب کند در این قسمت مجاز نخواهد بود .علائم خروج باید دارای نور پردازی باشند و به هنگام فعال شدن شبکه هشدار حریق باید به صورت چشمک زن عمل کنند
ضوابط مندرج برای استقرار خودرو آتشنشانی
برای ساختمان هایی با ارتفاع کمتر از 23متر حداقل عرض مفید قاببل قبولذ 6 متر و برای ساختمان های با ارتفاع بیش از 23 متر حداقل عرض مفید قابل قبول معبر 8 متر میباشد اگر این شرایط محیا نباشد باید حداقل عرض در ورودی فضای مجاور جهت استقرار خودرو آتشنشانی 6 متر باشد که در های مذکور میتوانند کشویی یا لولایی باشند یا میتواند محوطه ای به ابعاد 10 در 10 برا یاستقرار خودرو آتشنشانی در نظر گرفته شود
